“ Pretender ser un bohemio hoxe é coma ir en dilixencia pola autopista” Fernando Fernán- Gómez, á morte de Pedro Beltrán, individuo pertencente á farándula do Madrid da post-guerra, e definido polo propio actor como o derradeiro bohemio.
O derradeiro flash
Hai unha luz prendida, brilando no baixo dun vello edificio de dúas prantas, no barrio da Milagrosa, no Carril das Abrótigas, calexón que se non fora porque figura o seu nome no cartaz municipal, poderíamos deducir que leva ás portas do inferno, se un o olla nunha noite de choiva. Agora está chovendo. A luz branca do candil retrata a miseria dos muros que envolven o empedrado, que se perde na escuridade, no territorio das ensoñacións, do que é ou non. Sí, hai unha luz acesa.
No interior da peza, un colgador e unha percha cun vello abrigo desgastado, asi como unhas botas rotas ó seu pé reciben a ningún visitante. As paredes están recubertas dun vello papel xa devorado polo tempo e a humidade, en forma de pingas que se precipitan por diversos puntos do teito agretado, que viaxaron entre eses mundos perdidos de pó, merda, fauna microscópica e escuridade que se atopa nos falsos teitos das casas que caen a cachos. O corredor é semellante en canto á decoración ó vestíbulo. Absolutamente nada nas paredes, e mais humidade. Hai unha vella cociña, na primeira habitación da dereita, e potas, cazos no chan, suciedade, podredumbre, outra época. Décadas atrás, naquela cociña xuntábanse ó xantar, logo de sair xogar a rúa os nenos, as nenas axudar a mamá, e ó voltar papá de tomar o vermú, non rían, pero xuntábanse alí. Hoxe só garfos oxidados, vencidos, adornan a triste escea dunha cociña abandoada, que algún día foi a testemuña de conversacións que todo o mundo esquence. Tal estado de cousas convida ó visitante inusual a seguir camiñando polo chan. É de madeira. A madeira dos barcos afundidos, roída, branda, podre, sen historias de naufraxios, só víctima do camiñar derrotado cara a cama nas noites que foron o comezo de moitas horas de insomnio, de vixilia alucinada, de facianas alleas, do medo na compaña da tristura. Na seguinte habitación hai unha cama. Hai unha cadeira. Hai os restos dun armario. Non hai nada mais nesa habitación. Cecais sexan as once ou as doce da noite. Por fin, no final do corredor a luz acesa cobra forza. É unha luz vermella. A porta está entreaberta. Sairán mal as fotos. A miúdo alguén esquence pechar a porta e o traballo feito resulta estragado. Nas sombras vermellas, case fantasmagóricas, alguén revela fotos segundo o método tradicional. Papel fotográfico, cuncas de prástico con auga, cordeis pendurados dun lado a outro da habitación, fotos a secar. A súa visión resulta espeluznante. Moitas facianas de xente anónima rindo ou seriedade nas facianas de xente anónima. Mulleres, homes, nenos, xuntos en mesas, atrapados para sempre nese instante falso, mentiroso, no que se olla para unha cámara, algo insignificante. Fotos borrosas, pouco nítidas, ángulos errados, mal pulso, confusión. Un ancián de avanzada idade, con xestos torpes, moi delgado, pálido baixo a luz vermella afánase por seguir na tarea. Hai unha vella cámara descansando noutra mesa, cun enorme flash dos antigos ó carón. Agora son as dúas da mañán e ó ancián pechásenlle os ollos do sono. Cae ó chan e na caída leva por diante unha daquelas cuncas coas fotos a revelar. Co frío do líquido que lle cae na cabeza, recobra a lucidez, apaga a luz, pecha a porta e sae daquela habitación. Diríxese á cama. Non hai ninguén ó que dar contas de nada. Sen muller, sen fillos, sen amigos. Mellor así. Entra na habitación da cama, do armario e da cadeira. Agora hai algo mais na habitación. Hai uns vellos pantalóns grises pousados na cadeira. Unha camiseta interior branca, manchada, e unha chaqueta de lá tamén. Non hai luz nesa habitación. Unhas zapatillas de andar pola casa repousan agora ós pés da cadeira. Vese tamén un ancián espido, extremadamente fraco, branco, poñendo un vello pixama, tan só iluminado pola luz da lúa que entra a duras penas pola fiestra de cristais rotos da habitación. Tuse e senta na cama. Saca un paquete de tabaco negro e bota un pito. Mais tos. Dicía Rilke que se morre froito da morte que forma parte da enfermidade que se sofre. E nada mais. O ancián bota o cigarro no chan e apágao. Déitase e non soña nada. Faise o silencio insoportable na vella casa, pero a ninguén lle interesa mais nada do que alí acontece. A noite invádeo todo. Escuridade.
É mediodía nas casetas do polvo( qué ritmo triste). As casetas nos últimos anos semellan mais que casetas, restaurantes de deseño. Coidado na decoración, alfombras roxas nalgunhas, cadeiras mais confortables. Por algún estrano motivo un conéctase co seu propio pasado cando está alí sentado, en soidade ou acompañado, en grupo, e por un momento síntese reconfortado. O minimalismo do mobiliario contrasta manifestamente en ocasións, co “maximalismo” dalgúns comensais. O fume do tabaco, o aceite das racións do polvo esparexido por riba do papel das mesas. Manchas de viño. Hai un acordeonista, un vello acordeonista que marca o ritmo co pé. Empresas, políticos, funcionarios, grupos de amigos e amigas, familias, parellas. Xa estamos todos. Un añito más. As xentes visten boas roupas en xeral, o cinto ben axustado, a camisa pranchada. Case todos levan os zapatos limpos. Hainos tamén cos carpíns brancos. É un misterio a pervivencia desa elección estética, e un imaxínase que a seguinte elección son uns horribles calzóns en forma de slip. Todos estamos ridículos en calzóns, pero acompañar esa ridiculez cuns carpíns brancos de raquetas cruzadas ou de franxa vermella e azul é recrearse no entroido. O polvo vai e non volta. As patacas repousan esmagadas nos pratos e o viño consúmese sen dificultade algunha. Hai risas, ou discusións, hai confesións, e a xente óllase a unha á outra. ¿Aqueles quenes son? As rapazas do polvo visitan as mesas e negocian o número de racións cos comensais, cun dos comensais, namentres os outros varóns observan a figura e a faciana da polveira. Eso se van sós. Se van coas súas donas é fácilmente observable como comezan a argallar no móvil ou miran de esguello. Chegan os postres. Chega o alcohol. Ollo. É o momento de segundo o humor, sacar o mellor de nós mesmos e facer rir a esgalla á afección. Se nos dixeran que é a última vez que poderíamos desfrutar deste acto ritual, sentiríamos mágoa. É curioso ese postulado científico que afirma que as persoas sentimos mágoa invariablemente cando deixamos de realizar unha tarefa que tiñamos por costume, porque aínda que sexa por un instante, sentimos mágoa, aínda que sexa levar uns latigazos. E entón, nese momento en que un deixa de levar os latigazos pensa, mirando ó aire, invadido desa nostalxia (agora ía escribir tan nosa, pero vou a deixalo en nostalxia), dicía que entón pensa un que bueno, tampouco era tan malo…e movendo as costas,… aqueles latigazos que recibía eu, meus latigaciños, oes, en quince anos non tivera un só problema de ciática…E entón chega o latigazo final da factura que estabrece que o polvo ten a nobreza dos percebes, do bogavante, ou do polvo branco, …señora, que nos cobrou aquí, tres raciós, pero de cocaína, ou que carallo se cobrou vostede aquí? E así que embaucados polo licor café, pagamos resignados e felices, e abandoamos a caseta sorrindo coma se acabasemos de salir de Le Braserie, a parrillada favorita do Cabrera Infante Terrible en Londres. As ollas secas do outono compretan a estampa bucólica e as mulleres agarradas unhas a outras e os homes mais adiante confésanse sobre o divino e o humano comprobando que vivir perxudica seriamente á saúde “mi amor, se fue, y en la calle del olvido, los gatos y los perros se pusieron a tocar un blues,…”
Pero voltemos uns minutos atrás. Voltemos ós postres.
Os descoñecidos departen amigablemente. Hai moita xente nas casetas. O ruído é considerable e as facianas da xente resultan desagradables e estranas. Non as consegue ver con nitidez. O vello ancián entro na caseta sufrindo a mirada de resignación do dono. Leva o ancián os pantalóns grises, as vellas botas rotas, un abrigo doutro tempo. Diante del, o rebaño de doenzas que o preceden. Camiña estupefacto e perdido por entre as mesas, na procura dunha ollada cómprice. Porta a súa camara nunha man e o flash na outra. Camiña tamén con dificuldade. Volta a cabeza a modo a un e outro lado. Fai xestos imprecisos para chamar a alguén, pero baixa a man a continuación resignado. Bota un sorriso moi breve. Xesto ausente, perdido. Él non o ve pero nas mesas, os nenos e os maiores botan fotos uns a outros cun mísero teléfono móvil, envíanas á outra mesa e á China, ou manexan cámaras dixitais que caben nun peto. As fotos en color viaxan á velocidade da luz por riba do ancián, que sostén a súa vella cámara, que comprara en Madrid hai xa cincuenta anos. Noutra man, o flash. Cégano os berros de ledicia, as bocas e os dentes abertos, de xente rindo a gargalladas, vóltase cara a porta de saída. Non. Trata de cumprir co seu traballo. Achégase a unha mesa e os comensais fan coma se aquel ancián fose un home invisible, non hai tempo nin gañas de saudalo. A vida agora é doutra forma. Observa intrigado todos aqueles aparellos e logo repara na súa camara. Quere marchar. Ó xirarse, a funda da cámara rozou cunha copa de cristal dunha mesa recén posta. A copa voou polo aire, ben puidera ser a súa vida, e no interior dela viaxaban a muller que un día tivera, os fillos que xa non estaban, os amigos que se foran, os paseos resignados pola Frigsa, polas feiras, as noites en soidade húmida revelando fotos de tristes facianas de ledicia, aquela casa que era un universo infinito, lembranzas que viaxaban tódalas noites dunha habitación a outra, coma fantasmas, a luz da lúa, o único momento de tranquilidade, ollar a lúa antes de deitarse, querer marchar dunha vez. A copa rompeu en mil anacos e un silencio sepulcral presidiu a caseta do polvo neste mediodía de outono. Todos o miramos. O ancián, aturdido, observou con vergoña e tristura a copa rota no medio do chan. Intentou erguer o brazo para pedir disculpas. Tanto ten. Ninguén o mira xa. Ós nenos failles gracia ollar a cámara do ancián. Comeza a andar cara a saída e deténse para ollar de novo os anacos de cristal que deixou atrás no chan. Dalle á cabeza, e só sabe él porque o fará. Ou non. Xa non está aquí. Atópase ausente. Abandoa a caseta e sube as escaleiras camiño do parque, camiña cara un banco ben agochado no medio dos laberintos de area e terra por onde tamén se perden os amantes nalgún momento da súa vida. Senta nun dos bancos. Pousa a cámara a un dos lados. E o flash. Repara nas súas mans. Cansanzo. Só querería chegar á casa, para escapar daquelo. É tarde. Volta a ollar as mans e as vellas botas rotas cubertas polas follas do outono. Pecha os ollos. Agora só quere durmir, durmir, e durmir…
O derradeiro flash
Hai unha luz prendida, brilando no baixo dun vello edificio de dúas prantas, no barrio da Milagrosa, no Carril das Abrótigas, calexón que se non fora porque figura o seu nome no cartaz municipal, poderíamos deducir que leva ás portas do inferno, se un o olla nunha noite de choiva. Agora está chovendo. A luz branca do candil retrata a miseria dos muros que envolven o empedrado, que se perde na escuridade, no territorio das ensoñacións, do que é ou non. Sí, hai unha luz acesa.
No interior da peza, un colgador e unha percha cun vello abrigo desgastado, asi como unhas botas rotas ó seu pé reciben a ningún visitante. As paredes están recubertas dun vello papel xa devorado polo tempo e a humidade, en forma de pingas que se precipitan por diversos puntos do teito agretado, que viaxaron entre eses mundos perdidos de pó, merda, fauna microscópica e escuridade que se atopa nos falsos teitos das casas que caen a cachos. O corredor é semellante en canto á decoración ó vestíbulo. Absolutamente nada nas paredes, e mais humidade. Hai unha vella cociña, na primeira habitación da dereita, e potas, cazos no chan, suciedade, podredumbre, outra época. Décadas atrás, naquela cociña xuntábanse ó xantar, logo de sair xogar a rúa os nenos, as nenas axudar a mamá, e ó voltar papá de tomar o vermú, non rían, pero xuntábanse alí. Hoxe só garfos oxidados, vencidos, adornan a triste escea dunha cociña abandoada, que algún día foi a testemuña de conversacións que todo o mundo esquence. Tal estado de cousas convida ó visitante inusual a seguir camiñando polo chan. É de madeira. A madeira dos barcos afundidos, roída, branda, podre, sen historias de naufraxios, só víctima do camiñar derrotado cara a cama nas noites que foron o comezo de moitas horas de insomnio, de vixilia alucinada, de facianas alleas, do medo na compaña da tristura. Na seguinte habitación hai unha cama. Hai unha cadeira. Hai os restos dun armario. Non hai nada mais nesa habitación. Cecais sexan as once ou as doce da noite. Por fin, no final do corredor a luz acesa cobra forza. É unha luz vermella. A porta está entreaberta. Sairán mal as fotos. A miúdo alguén esquence pechar a porta e o traballo feito resulta estragado. Nas sombras vermellas, case fantasmagóricas, alguén revela fotos segundo o método tradicional. Papel fotográfico, cuncas de prástico con auga, cordeis pendurados dun lado a outro da habitación, fotos a secar. A súa visión resulta espeluznante. Moitas facianas de xente anónima rindo ou seriedade nas facianas de xente anónima. Mulleres, homes, nenos, xuntos en mesas, atrapados para sempre nese instante falso, mentiroso, no que se olla para unha cámara, algo insignificante. Fotos borrosas, pouco nítidas, ángulos errados, mal pulso, confusión. Un ancián de avanzada idade, con xestos torpes, moi delgado, pálido baixo a luz vermella afánase por seguir na tarea. Hai unha vella cámara descansando noutra mesa, cun enorme flash dos antigos ó carón. Agora son as dúas da mañán e ó ancián pechásenlle os ollos do sono. Cae ó chan e na caída leva por diante unha daquelas cuncas coas fotos a revelar. Co frío do líquido que lle cae na cabeza, recobra a lucidez, apaga a luz, pecha a porta e sae daquela habitación. Diríxese á cama. Non hai ninguén ó que dar contas de nada. Sen muller, sen fillos, sen amigos. Mellor así. Entra na habitación da cama, do armario e da cadeira. Agora hai algo mais na habitación. Hai uns vellos pantalóns grises pousados na cadeira. Unha camiseta interior branca, manchada, e unha chaqueta de lá tamén. Non hai luz nesa habitación. Unhas zapatillas de andar pola casa repousan agora ós pés da cadeira. Vese tamén un ancián espido, extremadamente fraco, branco, poñendo un vello pixama, tan só iluminado pola luz da lúa que entra a duras penas pola fiestra de cristais rotos da habitación. Tuse e senta na cama. Saca un paquete de tabaco negro e bota un pito. Mais tos. Dicía Rilke que se morre froito da morte que forma parte da enfermidade que se sofre. E nada mais. O ancián bota o cigarro no chan e apágao. Déitase e non soña nada. Faise o silencio insoportable na vella casa, pero a ninguén lle interesa mais nada do que alí acontece. A noite invádeo todo. Escuridade.
É mediodía nas casetas do polvo( qué ritmo triste). As casetas nos últimos anos semellan mais que casetas, restaurantes de deseño. Coidado na decoración, alfombras roxas nalgunhas, cadeiras mais confortables. Por algún estrano motivo un conéctase co seu propio pasado cando está alí sentado, en soidade ou acompañado, en grupo, e por un momento síntese reconfortado. O minimalismo do mobiliario contrasta manifestamente en ocasións, co “maximalismo” dalgúns comensais. O fume do tabaco, o aceite das racións do polvo esparexido por riba do papel das mesas. Manchas de viño. Hai un acordeonista, un vello acordeonista que marca o ritmo co pé. Empresas, políticos, funcionarios, grupos de amigos e amigas, familias, parellas. Xa estamos todos. Un añito más. As xentes visten boas roupas en xeral, o cinto ben axustado, a camisa pranchada. Case todos levan os zapatos limpos. Hainos tamén cos carpíns brancos. É un misterio a pervivencia desa elección estética, e un imaxínase que a seguinte elección son uns horribles calzóns en forma de slip. Todos estamos ridículos en calzóns, pero acompañar esa ridiculez cuns carpíns brancos de raquetas cruzadas ou de franxa vermella e azul é recrearse no entroido. O polvo vai e non volta. As patacas repousan esmagadas nos pratos e o viño consúmese sen dificultade algunha. Hai risas, ou discusións, hai confesións, e a xente óllase a unha á outra. ¿Aqueles quenes son? As rapazas do polvo visitan as mesas e negocian o número de racións cos comensais, cun dos comensais, namentres os outros varóns observan a figura e a faciana da polveira. Eso se van sós. Se van coas súas donas é fácilmente observable como comezan a argallar no móvil ou miran de esguello. Chegan os postres. Chega o alcohol. Ollo. É o momento de segundo o humor, sacar o mellor de nós mesmos e facer rir a esgalla á afección. Se nos dixeran que é a última vez que poderíamos desfrutar deste acto ritual, sentiríamos mágoa. É curioso ese postulado científico que afirma que as persoas sentimos mágoa invariablemente cando deixamos de realizar unha tarefa que tiñamos por costume, porque aínda que sexa por un instante, sentimos mágoa, aínda que sexa levar uns latigazos. E entón, nese momento en que un deixa de levar os latigazos pensa, mirando ó aire, invadido desa nostalxia (agora ía escribir tan nosa, pero vou a deixalo en nostalxia), dicía que entón pensa un que bueno, tampouco era tan malo…e movendo as costas,… aqueles latigazos que recibía eu, meus latigaciños, oes, en quince anos non tivera un só problema de ciática…E entón chega o latigazo final da factura que estabrece que o polvo ten a nobreza dos percebes, do bogavante, ou do polvo branco, …señora, que nos cobrou aquí, tres raciós, pero de cocaína, ou que carallo se cobrou vostede aquí? E así que embaucados polo licor café, pagamos resignados e felices, e abandoamos a caseta sorrindo coma se acabasemos de salir de Le Braserie, a parrillada favorita do Cabrera Infante Terrible en Londres. As ollas secas do outono compretan a estampa bucólica e as mulleres agarradas unhas a outras e os homes mais adiante confésanse sobre o divino e o humano comprobando que vivir perxudica seriamente á saúde “mi amor, se fue, y en la calle del olvido, los gatos y los perros se pusieron a tocar un blues,…”
Pero voltemos uns minutos atrás. Voltemos ós postres.
Os descoñecidos departen amigablemente. Hai moita xente nas casetas. O ruído é considerable e as facianas da xente resultan desagradables e estranas. Non as consegue ver con nitidez. O vello ancián entro na caseta sufrindo a mirada de resignación do dono. Leva o ancián os pantalóns grises, as vellas botas rotas, un abrigo doutro tempo. Diante del, o rebaño de doenzas que o preceden. Camiña estupefacto e perdido por entre as mesas, na procura dunha ollada cómprice. Porta a súa camara nunha man e o flash na outra. Camiña tamén con dificuldade. Volta a cabeza a modo a un e outro lado. Fai xestos imprecisos para chamar a alguén, pero baixa a man a continuación resignado. Bota un sorriso moi breve. Xesto ausente, perdido. Él non o ve pero nas mesas, os nenos e os maiores botan fotos uns a outros cun mísero teléfono móvil, envíanas á outra mesa e á China, ou manexan cámaras dixitais que caben nun peto. As fotos en color viaxan á velocidade da luz por riba do ancián, que sostén a súa vella cámara, que comprara en Madrid hai xa cincuenta anos. Noutra man, o flash. Cégano os berros de ledicia, as bocas e os dentes abertos, de xente rindo a gargalladas, vóltase cara a porta de saída. Non. Trata de cumprir co seu traballo. Achégase a unha mesa e os comensais fan coma se aquel ancián fose un home invisible, non hai tempo nin gañas de saudalo. A vida agora é doutra forma. Observa intrigado todos aqueles aparellos e logo repara na súa camara. Quere marchar. Ó xirarse, a funda da cámara rozou cunha copa de cristal dunha mesa recén posta. A copa voou polo aire, ben puidera ser a súa vida, e no interior dela viaxaban a muller que un día tivera, os fillos que xa non estaban, os amigos que se foran, os paseos resignados pola Frigsa, polas feiras, as noites en soidade húmida revelando fotos de tristes facianas de ledicia, aquela casa que era un universo infinito, lembranzas que viaxaban tódalas noites dunha habitación a outra, coma fantasmas, a luz da lúa, o único momento de tranquilidade, ollar a lúa antes de deitarse, querer marchar dunha vez. A copa rompeu en mil anacos e un silencio sepulcral presidiu a caseta do polvo neste mediodía de outono. Todos o miramos. O ancián, aturdido, observou con vergoña e tristura a copa rota no medio do chan. Intentou erguer o brazo para pedir disculpas. Tanto ten. Ninguén o mira xa. Ós nenos failles gracia ollar a cámara do ancián. Comeza a andar cara a saída e deténse para ollar de novo os anacos de cristal que deixou atrás no chan. Dalle á cabeza, e só sabe él porque o fará. Ou non. Xa non está aquí. Atópase ausente. Abandoa a caseta e sube as escaleiras camiño do parque, camiña cara un banco ben agochado no medio dos laberintos de area e terra por onde tamén se perden os amantes nalgún momento da súa vida. Senta nun dos bancos. Pousa a cámara a un dos lados. E o flash. Repara nas súas mans. Cansanzo. Só querería chegar á casa, para escapar daquelo. É tarde. Volta a ollar as mans e as vellas botas rotas cubertas polas follas do outono. Pecha os ollos. Agora só quere durmir, durmir, e durmir…
Lugo, mañán do 27 de Outubro de 2007
PD: Na mellor tradición do salmón...porque a estas horas só estará esperto Zidane adestrando.
PD: Na mellor tradición do salmón...porque a estas horas só estará esperto Zidane adestrando.
No hay comentarios:
Publicar un comentario