Salvador de Bahia
3 de Agosto, 2008
En Salvador de Bahia conflúen os vestixios da cultura portuguesa, da india e a africana; tamén os restos da escravitude que Portugal promovía aló polo 1600, defendendo o monopolio da mesma na rexión fronte a posíbeis competidores holandeses, ingleses ou espanhois(tecrado brasileiro). Partimos dende Praia do Forte, a corenta quilómetros da cidade, ben cedo na manhá. A primeira visión que nos acompanha ás seis da manhá é ben inesquecíbel. Xardíns dun verde definitivo, primixenio, paxaros de moitas cores(mil cores sería excesivo), e o estrano silencio que pode darse nun hotel. Tinhamos quedado cun taxista, Flo, un negro cun sorriso sedutor, un home ben curioso. Logo de que outro taxista tentara levarnos no seu taxi, axinha chegou o Flo, con música de Sam Cook no interior dun Opel cos cristais negros, estética automobilística moi habitual no país, en parte pola moda, en parte pola seguridade. Logo dunha fase de estudo na que turistas(nós) e o taxista(Flo) tentan determinar que caste de persoa se atopa no interior do vehículo, comeza unha longa charla na que falamos de fútbol(nivel pésimo do taxista neste ámbito en comparación coa erudición futbolística de quen escribe agora mesmo), da Praia do Forte e da xente que vive nela así como de Salvador de Bahia(na que se invirten os papeis). Logo de trinta minutos de estrada, na que comprobamos o excelso da paisaxe, os peóns pola autoestrada e as bicicletas en dirección contraria tamén, chegamos ao extrarradio de Bahia onde recollemos ao irmán de Flo, tamén de cor, moi alto e fraco, elegante, e xuntos os catro(pero non revoltos) ingresamos nun dos barrios de favelas dos moitos que en Salvador de Bahia son, o barrio de Sao Caetano, bastante diferente ao do mesmo nome en Santiago de Compostela. A favela de Sao Caetano ofrece unha visión brutal, maravillosa e espeluznante ao mesmo tempo. Subimos polas súas rúas en silencio, ollando para a xente medio espida, moita xente parada, sentada ao pé das casas, falando, comendo, bebendo, ou mesmo vendo tan só. Agora a música é de Roberto Carlos, boleiros en brasileiro, o cal produce unha incómoda e mórbida sensación pasaxeira de pracer no turista, en penosos intres de abstración, pero non é ningún documental, é a realidade o que aquí hai, en contraste coa burbulla e a fantasía irreal do hotel. Por rúas cheas de furados e tamén de terra chegamos ao alto do barrio no que o espectacular do que puidemos ver chega ao incrible: quilómetros de ladrillos, cartóns, roupa pendurada das fiestras e ao lonxe, e tamén na memoria, varios policias con metralletas polo medio dos nenos e da xente en xeral. As favelas tinguen o outeiro de Sao Caetano de vida e desolación, que co azul do ceo e o sol que queima, acentúan a sensación de beleza, tristeza nao tem fin...
Ao lonxe poden verse os grandes edificios da zona de negocios da cidade. Chegamos a unhas dunas impresionantes no mesmo Sao Caetano, outra paisaxe inesquecíbel, chea de paz, na que nos achegamos á area e vemos no ceo os urubús, curmáns das nosas gaivotas, e ás que Flo pregunta cantando polo tempo que vai ir. Atopamos pechadas as portas do museo do Roteiro, pero a través dos seus cristais contemplamos o primeiro "trio" eléctrico do Carnaval de Salvador, un vello vehículo, co que se iniciaron os desfiles da festa que hoxe protagonizan enormes camións, un vello trio do ano 1956. Continuamos a viaxe cara a cidade e chegamos até as favelas do Candeal, o milagre do Candeal: milagre que consiste en que as rúas se atopen asfaltadas, non se escoiten tiros, os nenos brinquen pola rúa sen medo, e os propios cidadáns traballen en obras do barrio... Baixamos do taxi e paseamos polas súas rúas até que chegamos ao final do mesmo, antes detivémonos na escola de interpretación musical de Carlinhos Brown, pisamos as rúas que pisara o Bebo Valdés, e que o Trueba filmara con gusto. Seguimos a viaxe cara o forte de Sao Antonio, erguido polos colonizadores portugueses para non se veren privados da acción en exclusiva do seu expolio. Ao lonxe vemos a illa de Atarica e outras que non lembro, dende o alto do Forte, onde comprobamos que, efectivamente, a visión do mar rompendo nas rochas de Salvador é unha imaxe moi próxima ao paraíso: buques actuais ao lonxe, enchendo a bahía, ben puideran ser sustituídos por antigos barcos de escravos e mercadorías, e un imaxina só moi difuminado un pasado surrealista. A beleza da paisaxe pode mais. Ao baixar do forte, e antes de subir no "carro" de Flo, un cartaz publicitario de desodorante Axé(que aquí quere dicir incrible, ou maravilloso, ou irresistíbel) chama a minha atenciõn. O cartaz di, riba dunha foto xigante do bote de desodorante: "Deixa ousada até a mais santinha"
O carro de Flo aparca no dique de Tororó, unha sorte de lagoa artificial xigante no medio da cidade, que separa unha zona de favelas da zona de edificios modernos, lugar que foi obxeto de liortas entre a igrexa católica (como non), e a prefeitura da época, debido a unhas figuras xigantes que se atopan no medio do dique, e que simbolizan aos deuses do Candomblé(Oxumarè, o único que lembro agora, ao contrario que calquera nomenclator dos Césares, que podían memorizar arredor de 250.000 nomes de soldados, dicíndollos polo miúdo ao emperador, o cal provocaba a euforia das tropas, cando se dirixía a elas un por un). Mais aló, o estadio do Bahia, ao que os sateropolitanos(habitantes da cidade de Salvador de Bahia de tudos os Santos) chaman con sorna o Ja-ia: xa ía sair campiao, e descendeu á segunda, xa ía ganhar a segunda, e descendeu á terceira...o Ja-ia. Un precioso estadio de cor azul que vai ser derrubado.
Atravesamos a continuación a zona clásica da cidade, cheas de vivendas victorianas, a cidade Jardim, cos seus altos edificios de vivendas con cancelas metálicas afiadas e moitas cámaras de seguridade, que alimentan o medo dos nenos que alí moran, que crecen no medo aos iguais e na amizade coa electrónica, que estudarán na "privativa", que namorarán aos vinte, e que mercarán unha pistola que ficará na guanteira do coche até que os seus propios meninhos vinte anos mais tarde abran a mesma no medio dun engarrafamento de tráfico, e logo seu pai explique que é pola enfermidade, pola enfermidade de desolación e do tudo vale que vale aquí e na China. Logo ese antigo meninho suará e un fin de ano apuntará coa mesma á cabeza doutro meninho que trinta anos antes cruzou pola rúa. Pero isto é outra historia.
Chegamos ao Mercado Modelo, pasando a zona portuaria, e subimos no Elevador Lacerda, de 72 metros, que conecta a zona alta coa baixa. Logo de subir, un atópase na zona histórica de Salvador, chea de rúas de negra pedra, a praza de Fer(un cardeal que deu nome á praza; curiosamente, na mesma, hai un monumento en homenaxe ao negro escravo que liderou unha revolta moi importante no seu día, pero a praza leva o nome do relixioso portugués) Atravesamos sorprendidos, abraiados, en silencio, toda a zona histórica, chea de casas de vivas cores, música pola rúa, do interior das casas, percusión, alí ficaba o Caribe en esencia, unhas rúas dunha beleza extraordinaria, e chegamos até a igrexa de San Francisco, cecais unha das mais importantes de América, e alí falamos con Magnum, un vello home de cor, coido que bastante enfermo, cuns ollos cheos de pasado, e cunha erudición no pensamento e no xeito en que se expresaba(en castelán) que nos ofreceu unha clase gratuíta de historia, política e socioloxía...era amigo do taxista. Seguimos mais tarde até o Pelourinho, barrio emblemático de Salvador e no que se respira unha quietude e unha calma doutro tempo, unha verdadeira delicia. Visitamos a casa de Jorge Amado (escribiu "Capitáns de Area" entre outros), e logo percorrimos na volta, a inmensidade das rúas do extrarradio, co caos circulatorio, cheas de xente que caminhaba polo medio dos coches, de volta á casa, ou a calquera lugar, unha visión realmente espectacular que durou polo menos unha hora, xa era noite, e que nos deixou confusos...toda a beleza, toda a inxustiza, a felicidade e a tristeza, o inamovíbel e o continuo movemento, o contraste, polo que reservándome outros capítulos da aventura brasileira que non tenhen perda, procedo a formular o problema de Cambridge: dada a cor da madeira e o nome do capitán, calcule vostede a lonxitude do navío, ou polo tanto, interprete a realidade. Eu non o consigo, pero a beleza de Salvador compensa a miña confusión.
Futbol e carnaval, nada muda, todo fica igual...
Ao lonxe poden verse os grandes edificios da zona de negocios da cidade. Chegamos a unhas dunas impresionantes no mesmo Sao Caetano, outra paisaxe inesquecíbel, chea de paz, na que nos achegamos á area e vemos no ceo os urubús, curmáns das nosas gaivotas, e ás que Flo pregunta cantando polo tempo que vai ir. Atopamos pechadas as portas do museo do Roteiro, pero a través dos seus cristais contemplamos o primeiro "trio" eléctrico do Carnaval de Salvador, un vello vehículo, co que se iniciaron os desfiles da festa que hoxe protagonizan enormes camións, un vello trio do ano 1956. Continuamos a viaxe cara a cidade e chegamos até as favelas do Candeal, o milagre do Candeal: milagre que consiste en que as rúas se atopen asfaltadas, non se escoiten tiros, os nenos brinquen pola rúa sen medo, e os propios cidadáns traballen en obras do barrio... Baixamos do taxi e paseamos polas súas rúas até que chegamos ao final do mesmo, antes detivémonos na escola de interpretación musical de Carlinhos Brown, pisamos as rúas que pisara o Bebo Valdés, e que o Trueba filmara con gusto. Seguimos a viaxe cara o forte de Sao Antonio, erguido polos colonizadores portugueses para non se veren privados da acción en exclusiva do seu expolio. Ao lonxe vemos a illa de Atarica e outras que non lembro, dende o alto do Forte, onde comprobamos que, efectivamente, a visión do mar rompendo nas rochas de Salvador é unha imaxe moi próxima ao paraíso: buques actuais ao lonxe, enchendo a bahía, ben puideran ser sustituídos por antigos barcos de escravos e mercadorías, e un imaxina só moi difuminado un pasado surrealista. A beleza da paisaxe pode mais. Ao baixar do forte, e antes de subir no "carro" de Flo, un cartaz publicitario de desodorante Axé(que aquí quere dicir incrible, ou maravilloso, ou irresistíbel) chama a minha atenciõn. O cartaz di, riba dunha foto xigante do bote de desodorante: "Deixa ousada até a mais santinha"
O carro de Flo aparca no dique de Tororó, unha sorte de lagoa artificial xigante no medio da cidade, que separa unha zona de favelas da zona de edificios modernos, lugar que foi obxeto de liortas entre a igrexa católica (como non), e a prefeitura da época, debido a unhas figuras xigantes que se atopan no medio do dique, e que simbolizan aos deuses do Candomblé(Oxumarè, o único que lembro agora, ao contrario que calquera nomenclator dos Césares, que podían memorizar arredor de 250.000 nomes de soldados, dicíndollos polo miúdo ao emperador, o cal provocaba a euforia das tropas, cando se dirixía a elas un por un). Mais aló, o estadio do Bahia, ao que os sateropolitanos(habitantes da cidade de Salvador de Bahia de tudos os Santos) chaman con sorna o Ja-ia: xa ía sair campiao, e descendeu á segunda, xa ía ganhar a segunda, e descendeu á terceira...o Ja-ia. Un precioso estadio de cor azul que vai ser derrubado.
Atravesamos a continuación a zona clásica da cidade, cheas de vivendas victorianas, a cidade Jardim, cos seus altos edificios de vivendas con cancelas metálicas afiadas e moitas cámaras de seguridade, que alimentan o medo dos nenos que alí moran, que crecen no medo aos iguais e na amizade coa electrónica, que estudarán na "privativa", que namorarán aos vinte, e que mercarán unha pistola que ficará na guanteira do coche até que os seus propios meninhos vinte anos mais tarde abran a mesma no medio dun engarrafamento de tráfico, e logo seu pai explique que é pola enfermidade, pola enfermidade de desolación e do tudo vale que vale aquí e na China. Logo ese antigo meninho suará e un fin de ano apuntará coa mesma á cabeza doutro meninho que trinta anos antes cruzou pola rúa. Pero isto é outra historia.
Chegamos ao Mercado Modelo, pasando a zona portuaria, e subimos no Elevador Lacerda, de 72 metros, que conecta a zona alta coa baixa. Logo de subir, un atópase na zona histórica de Salvador, chea de rúas de negra pedra, a praza de Fer(un cardeal que deu nome á praza; curiosamente, na mesma, hai un monumento en homenaxe ao negro escravo que liderou unha revolta moi importante no seu día, pero a praza leva o nome do relixioso portugués) Atravesamos sorprendidos, abraiados, en silencio, toda a zona histórica, chea de casas de vivas cores, música pola rúa, do interior das casas, percusión, alí ficaba o Caribe en esencia, unhas rúas dunha beleza extraordinaria, e chegamos até a igrexa de San Francisco, cecais unha das mais importantes de América, e alí falamos con Magnum, un vello home de cor, coido que bastante enfermo, cuns ollos cheos de pasado, e cunha erudición no pensamento e no xeito en que se expresaba(en castelán) que nos ofreceu unha clase gratuíta de historia, política e socioloxía...era amigo do taxista. Seguimos mais tarde até o Pelourinho, barrio emblemático de Salvador e no que se respira unha quietude e unha calma doutro tempo, unha verdadeira delicia. Visitamos a casa de Jorge Amado (escribiu "Capitáns de Area" entre outros), e logo percorrimos na volta, a inmensidade das rúas do extrarradio, co caos circulatorio, cheas de xente que caminhaba polo medio dos coches, de volta á casa, ou a calquera lugar, unha visión realmente espectacular que durou polo menos unha hora, xa era noite, e que nos deixou confusos...toda a beleza, toda a inxustiza, a felicidade e a tristeza, o inamovíbel e o continuo movemento, o contraste, polo que reservándome outros capítulos da aventura brasileira que non tenhen perda, procedo a formular o problema de Cambridge: dada a cor da madeira e o nome do capitán, calcule vostede a lonxitude do navío, ou polo tanto, interprete a realidade. Eu non o consigo, pero a beleza de Salvador compensa a miña confusión.
Futbol e carnaval, nada muda, todo fica igual...
