miércoles, 31 de diciembre de 2008

Conto de Nadal: Fumos emperadores


Nunca me acheguei a este asunto coa delicadeza que requería, supoño que polo medo que transita polas lembranzas que o marcan a un: a seguinte historia é unha delas. Corresponde á miña infancia, e eu só poido reproducir aquí a visión que alguén coma min tivo na periferia da mesma, pero tal é o desacougo que un pode sentir a través da intuición do que tivo que supoñer para os seus protagonistas que non é tarea sinxela referila sen tremer.

Os dous rapaces que a protagonizaron xa non están connosco, foi o seu un final anticipado e tráxico, en accidente de coche, quen sabe se fortuíto ou premeditado. Eu tería oito anos, unha tarde na que entrei nunha xeladaría no barrio da Milagrosa. Alí, co escaso entendemento dun neno de oito anos, puiden escoitar a outros dous rapaces que se atopaban ao meu carón o seu singular desexo: dominaremos a cidade. Eu, aqueloutrado reparando nos diferentes sabores dos xeados, non pensei na frase até que ía camiño da casa da man de meus pais. Pregunteille a meus pais quen dominaba a cidade. Os caciques, fillo, domínana os caciques. Eu logo díxenlle aos meus avós que quería ser un cacique, que quería dominar a cidade. Non voltei ver a aqueles rapaces até o cuarto curso de educación primaria, non os recoñecín nun primeiro intre, pero logo decateime de que eran os mesmos. Voltábamos xuntos para a casa logo da escola, e nos dous primeiros meses de curso, cinco mestres estiveron de baixa pola súa culpa. Posuían unha estrana intelixencia, descomunal para a súa idade: sostiñan diálogos amezantes cos mestres, dotados dunha sobrecolledora educación, facían chorar aos nenos e nenas do oitavo curso e provocaron un pequeno incendio o día do festival de Nadal. Meses máis tarde foron expulsados. Polo visto, foran recluídos nun centro de menores. Anos máis tarde, xa no instituto, atopei a un deles, enfermo e incapacitado para falar co resto dos compañeiros. Tardei varias semanas en achegarme a el, foi nun recreo cando me decidín a preguntarlle pola súa vida. Posuía unha ollada perdida, tremíalle a voz, ollaba de esguello a todo o mundo, referíase a si mesmo en terceira persoa e en primeira de xeito indiscriminado, logo foi cando lle preguntei polo seu compañeiro e por todo aquelo de dominar a cidade. Logo de ficar en silencio varios minutos, decidiu falar e o que escoitei foi o seguinte: "...Non sei se foi o azar, supoño que Marcos e el eran bos amigos...si, coido que eu sempre fun bo amigo seu, empatamos, éramos tan semellantes...Seu pai era psicólogo, isto soubeno o primeiro día que fun convidado á súa casa, el convidouno e entón Marcos aceptou, rebuscamos na roupa interior da súa irmá, tiñamos seis anos, os dous botaban tardes enteiras enredados nestas trasnadas, tamén botábamos horas e horas pechados no despacho do seu pai, lendo libros non demasiado apropiados para nenos de seis ou sete anos, en realidade líamos libros para universitarios, non sei, aqueles libros posuían certo encanto para Marcos e para el, gostaba deles porque posuían belos gravados, era moi divertido todo aquelo. De tal xeito que aos dous anos, tiñamos acumuladas lecturas que unha persoa adulta cecais non completara en toda unha vida enteira. Repetimos curso, por iso coincidimos contigo anos máis tarde. Marcos e el atopábamonos en pleno imperio, éramos os reis da cidade, non tiñamos rival. Un día propuxémonos dominar a cidade, foi nunha xeladaría..." Nese intre, interrumpindo o seu relato, pregunteille se a xeladaría se atopaba no barrio da Milagrosa, respostou que si. O corazón case non me collía no peito, latexante como nunca me acontecera. Marcos, así se chamaba, continuou a súa historia: "...comezamos na escola, non nos costou nada someter ao alumnado menor de oito anos...nesa idade, os nenos aínda se atopan desartellando o labirinto das súas propias percepcións da realidade, a súa credulidade é inmensa. Nós, con oito anos, atopábamonos xa moi lonxe de todo aquelo, discutíamos libros de Philip K. Dick sobre o que é real e o que non, o favorito deles era Dous homes nun castelo, o de Pablo era Valis, acostumaba lelo en italiano diante de seu pai. Non sei, gostei sempre máis de Dous homes nun castelo, posuía algo que nunca souben explicar, pero Pablo gostaba máis dos labirintos mentais...Foi nun recreo que conseguimos reunir a todos os nenos e nenas da escola que non tiñan máis de oito anos, presentámonos como os emperadores do futuro, os xefes supremos e secretos que deberían ser obedecidos a partires daquela, o silencio era aterrador: cincuenta infantes ollándonos con medo e sorpresa, paralizados polo medo iniciático no espanto, incapaces de interrumpir o noso discurso. Marcos e Pablo atopábanse moi seguros das súas palabras, de feito mencioámoslles en que consistía o inferno, en que os nenos e as nenas que desobedeceran as nosas palabras levarían para sempre un sombreiro e unhas botas de lume até o fin dos tempos. Algúns choraban, Pablo achegouse a un pequeno, agarrouno como se fora un boneco de trapo e propinoulle dúas labazadas contra a alambrada do xardín do colexio, que lindaba coa rúa. A berros e lixeiramente desencaixado, advertiulles que o peor dos infernos e os castigos agardaba a aqueles que foran capaces de traizoar o segredo. Así que, logo duns días, aquel pequeno exército de nenos e nenas desfilaban en ringleiras ao noso arbitrio por diante de mestres, nenos doutros cursos...Aquelo tería abondado. Pero a ambición de Pablo non coñecía límites, Marcos seguíao. Eu seguíao porque sentíame moi vencellado ao meu amigo, eran compañeiriños dende os dous anos, tantas cousas...Aos dous meses, decidimos facer reunións cos rapaces de sétimo e oitavo curso, algún tentou agredirnos, só tiñamos oito anos, pero Pablo comezou a falarlles de Swedenborg, das lendas das terras do Norte, do castigo dos ignorantes, preguntoulle a aquel pobre diaño de expresión idiota se se masturbaba habitualmente, aquel pobre neno de doce anos rematou chorando axeonllado supricando perdón a un de oito anos, no medio do silencio que agora tamén gardaba toda aquela tropa de brutos de oitavo, cen cecais, pode que foran máis...entregados aos novos emperadores. Pronto medrou a nosa ambición, quedábamos para a fin de semana, aproveitábamos os paseos con nosos pais ao parque para bulir ás salas de xogo, ás pistas de baloncesto dos institutos do centro, secundados por aquel exército de douscentos nenos e nenas, que co paso dos meses convertíronse no primeiro millar. Fundáramos escadróns, delegáramos en líderes, ofrecíamos malleiras aos traidores, éramos tratados como monarcas...unha noitiña de verán, nun vello solar da Piringalla, agora ocupado pola praza de Viana do Castelo, Pablo e Marcos presentáronse envolveitos en capas azuis, recibidos con reverencias de tres mil nenos de todos os puntos de Lugo, os nosos fieis...Alí, Pablo ordeou que dende aquel momento, non sería permitido abrir os ollos na nosa presenza, logo referiu a aquel auditorio de crédulos unha historia que conxugaba habilmente a ameaza, o talento, e a épica, faláramos na casa de Pablo dela: alí comentoulles que nalgúns países, tamén noutras cidades, exércitos de nenos foran conducidos polos seus superiores para visitar Xerusalén, para ver a Xesús, cruzarían o mar. Algúns nenos, cheos de medo, comezaron a berrar chorando, pronto foron conducidos diante nosa e azoutados polos seus líderes de escadrón. Díxolles que non tiñan nada que temer ao se atoparen con nós, os seus líderes, chegados do ceo para guialos á gloria. Sucedíanse as ovacións. Aquel vello conto era de Marcel Schowb, A cruzada dos nenos pero ¿que podía saber aquel fato de idiotas de non máis de doce anos? A alienación que sufriran en tan pouco espazo de tempo fora máis que suficiente para incapacitalos para a traizón ou a deserción, eran autómatas ao noso servizo. Foron días moi grandes: saqueamos supermercados, librarías, fixemos desaparecer a dous policías, establecéramos puntos de extorsión nas principais salas recreativas da cidade, os nosos exércitos seguían medrando. O medo apoderárase da infancia da cidade. Por riba, a nosa lenda non deixaba de continuar imparable a súa ascensión; os novos membros non podían abrir os ollos na nosa presenza, só se lles revelaba a nosa identidade cando subían algún grao no noso sistema de liderazgo. Pero un día intuín a desgraza. Cada vez Marcos víase menos con Pablo, el rexía a zona norte da cidade e eu a zona sur. Xa só nos víamos as fins de semana. Había un mes que non tiña novas del; en troques diso, lía alarmado no parque na compaña de meu avó, os titulares da prensa local que non deixaban de mencioar os actos vandálicos dun descoñecido grupo de delincuentes xuvenís, que cometían grande cantidade de roubos e secuestros. O asunto pintaba ben feo. Aquel domingo, Pablo veu comer con seus pais á miña casa. Súa nai traía un ollo marcado e seu pai os ollos enxugados en sangue, o insomnio. Pablo ía vestido como un auténtico mafioso e suxeitaba da súa man unha correa da que tiraban dous mastíns enormes que case lle provocan un infarto á miña nai. Durante a comida non falou, foi logo, na soidade do cuarto de xogos, cando me comunicou os seus plans: "...e se Deus verdadeiramente nos enviou a nós, e se en realidade o entendemento deses libros e a súa difusión nos foi reservado a nós, emperador, para a súa revelación ao exército de iguais, porque non atravesar Europa, conquistar Europa enteira, xuntar millóns de fieis, visitar Xerusalén, porque non resucitar a Xesucristo noso pai, porque non derrubar o inferno, porque non? porque non? Partiremos o luns, xa fixen as previsións necesarias, partiremos dende Lugo dez mil nenos á medianoite, a pé, evitando a rede de estradas, en Ponferrada xuntarémonos co noso exército, son uns tres mil na zona de León, ao chegar a Francia pode que sexamos xa máis de cen mil..."


Eu comenteille que perdera o xuízo, non tiñamos máis de oito anos, aquelo xa era demasiado, agrediume. Agrediume e subiuse nunha cadeira, dixo que non ousara contradecilo, que Marcos chegara ao cumio pola súa xenerosidade, agora non temos límites, dicía, o desterro dos adultos, a súa aniquilación, eu non puiden evitalo...eu, entón, entón, Marcos chorou. Víñenme abaixo, vinme louco, recluído nun centro psiquiátrico para menores, dous anos máis tarde el foi ingresado nun reformatorio, nunca máis voltamos vernos, a historia cortouse, o magnífico camiño daquela historia, esgazado pola ambición, a maldita ambición desmesurada de dous nenos de oito anos..."


Eu escoitaba en silencio, logo aquel rapaz de instituto continuou falando só, eu alonxeime, nunca máis voltei velo. Anos máis tarde souben que os dous morreran en accidente de coche. Atopábanse nun punto indeterminado de Bielorrusia, formaban parte dun grupo de rapaces europeos que ninguén coñecía, unha caravana que malia o infortunio dos dous rapaces, seguira o seu camiño. Pouco máis tarde, desapareceron nalgún lugar da estepa bielorrusa, as temperaturas achéganse aos trinta graos baixo cero. O estupor non me permitiu contar antes esta historia. Por riba, ¿quen ousa traizoar aos seus emperadores?

martes, 23 de diciembre de 2008

"Padrón" de Ouro: A corrente salvaxe


O sábado foime notificado telefonicamente que recibira unha mención especial do xurado da Fundación Pedrón de Ouro; o nome do relato que presentei é "A corrente salvaxe". Nin gañei, nin conseguín accésit algún, pero si esa mención especial que comporta a publicación o ano que ven do relato anteriormente referido en Ediciós do Castro, xunto cos outros premiados.


Un paso insignificante para o mundo, pero un pasiño importante para min. Teño que dicir varias cousas: estou satisfeito, o simple feito de ser lido é reconfortante, sobre todo logo de escribir sen saber exactamente porqué(o que significa que sei inexactamente o porqué), moito máis aínda que o que un fai sexa considerado de calidade; tamén me lembro de Rubén Ceide, o gañador do ano pasado, amigo meu, que co seu exemplo me animou a lanzarme; tamén de Xoán Ramón Díaz, alguén que coa súa fondura e sabiduría me abre xenerosamente portas literarias privadas que eu nunca tería sabido que existían(cómo corresponder tantas e tantas horas de conversacións e aprendizaxe, escoitar a cambio de nada?), por ser alguén que me amosa a verdade maravillosa e terrible de escribir; tamén ao Vázquez(compañeiro infatigable de lecturas que nunca sei cara onde nos levan, seguramente cara un océano infinito de confusión, agradable océano), ao Brais(Good! It shall be! Revealment of myself! But listen, for we must co-operate; I don´drink tea: permit me the cigar!...lembra) a Maikel e Xavi(inspiración permanente) e tamén aos meus avós, aos ausentes e aos vivos(foron o Aniceto e a Dedica os que sementaron na miña cabeza a imaxe do Comesoltas).
Á Alba e a meus pais e meu irmán, por sempre.

Tamén ao resto dos que me animan coa súa amizade ou cariño, ao Xaime, ese "descoñecido" que de cando en vez aterra no blogue e me pide máis.

PD: Demasiada adicacións, fóiseme a man..."non me xulguen tan severamente"(Brian Wilson dixit).

PD2: Unha das miñas inspiracións permanentes....http://www.youtube.com/watch?v=T-P0w3wextE

PREMIO “ MODESTO R FIGUEIREDO” ( cunha contía de 600€) para a obra:
“ UNHA CASA CHEA DE XANELAS” da que é autor IVÁN GARCÍA CAMPOS de A Coruña. Destácase deste autor que xa foi premiado neste Certame en 2006 e da obra gañadora deste ano valórase a capacidade narrativa, o detallismo na construcción psicolóxica dos personaxes, o multiperspectivismo para crear a historia mestura de realidade e imaxinación. Tamén se destaca a gradación de accións, o detallismo e obsérvase cualitativamente a pluralidade de emisores nos contextos sociais así como as referencias temáticas do momento e asemade a elementos narrativos de definición cinematográfica.
ACCESES ( cunha contía cadanseu de 200 €) para as obras:
a) “ COLLEITA DE SOMBRAS” da que é autora CHELO SUÁREZ MUÍÑOS de A Coruña. Desta obra valórase a heteroxeneidade narrativa con recreación de ambientes diversos e mención a lugares recoñecibeis ( concretos). A altura estilística conseguida a través dunha linguaxe coidada que é capaz de espellar os estados anímicos dos protagonistas mantendo unha intensidade afectiva resolta con brillantez.
b) “ UN PINTOR MALOGRADO” da que é autor ALBERTO GÓMEZ ANEIROS de Santiago de Compostela. Autor premiado tamén, no 2007, neste Cetame. Desta obra saliéntase unha capacidade significada para recrear unha situación extraordinaria, sorprendente, para os lectores con axilidade narrativa.Recolle aspectos clásicos da literatura de introspección persoal na liña de Kafka e Albert Camus.
O XURADO propón pola súa calidade literaria a publicación das seguintes obras presentadas co título:
a) “AI PADRIÑO!
b) “ A CORRENTE SALVAXE
c) “ HAPPY SUNDAY
DATA DO ACTO DE ENTREGA DOS PREMIOS: día 27 de decembro ás DOCE TRINTA HORAS na CASA DO CONCELLO DE PADRÓN. Mantedor do ACTO DE ENTREGA: Sechu Sende ( escritor)
PUBLICACIÓN: Tanto os traballos premiados como os propostos para publicación , se así o permiten os seus autores, serán publicados nun tomo da Colección “ PREMIOS MODESTO RODRÍGUEZ FIGUEIREDO” pola Editorial O CASTRO.

domingo, 21 de diciembre de 2008

Preclaro


Reproduzo un poema de Boris Vian, adaptado por Andy Chango e Luis Antonio de Villena, ao tempo que Krahe:


Non quixera morrer,
antes de coñecer
os monos do Brasil,
que durmen sen soñar,
os raposos de Moscú,
devorando o xardín,
as arañas de prata,
de seda e rubí.

Non quixera morrer,
sen saber que a lúa
redonda disimula,
o filo dunha fouce,
si nas catro estacións
collen tres primaveiras,
si vai frío no sol,
sen ter paseado
vestido de muller
por un gran bulevar,
sen ter penetrado
nas turbias olladas,
sen entrar na túa casa
pola porta de atrás.

Non quixera morrer,
sen coñecer as chagas,
nin calquera doenza
que nos fai sufrir,
o contaxio do mal,
ou o contaxio do ben,
si se estrean en min,
botaríame a rir.

E tamén, como non,
o que xa coñecín,
no fondo do mar,
onde bailan un vals,
o polvo e o delfín,
e a herba de Abril,
o cheiro da resina,
e o arrecendo da pel,
da miña clara madame,
miña amante, miña heroína,
o meu peluche cruel,
o meu eterno manancial.
Non quixera morrer,
sen ter esgotado
os meus beizos nos seus beizos,
o meu todo co seu todo,
o seu todo coas miñas mans,
o seu infinito tesouro,
o meu amor desmesurado.

Non quixera morrer,
sen que se teña inventado
a rosa permanente,
o ocio laboral,
o mar na montaña,
a montaña no mar,
a dor que non doe,
a sombra en cor.

Os nenos voando,
o inxenio inventando,
a vacuna total,
a aventura espacial,
fontaneiros baratos,
os monarcas en coiros,
arquitectos modestos,
avogados sinceros,
tantas cousas que ver,
tantas cousas que oír,
tanto por agardar
contra a escuridade...

E agora vexo o final,
que se achega cara min,
que me quixera bicar,
con bicos de marfil,
que me quere levar.
Non quixera morrer,
sen deixar de probar,
a xélida noiva,
a do gusto máis forte,
o sabor que me agobia.

Non quixera morrer,
sen deixar de probar,
o sabor da morte.













domingo, 14 de diciembre de 2008

A revelación de Brasensio

ignorante, sust. masc. Persoa non familiarizada con certos tipos de coñecemento que vostede sí posúe, pero que posúe outros dos que vostede non ten a menor idea.



Brasensio Fodenda veu a este mundo no xa distante 1876, un ano especialmente ateigado de neves e de xeadas que fixeron que a máis dun can se lle conxelaran os collós(os puristas poden ler o seguinte no canto da boutade anterior: "que fixeron que máis dun can tivera extraordinarios soños nos que un can era gobernador de territorios conxelados e posuía un cetro de xeo, un trono de xeo, e falaba ao xeito das persoas, exhalando xeo e tiña exércitos de cans conxelados que morrían esnaquizados cos ladridos conxelados do gobernador...)


Os pais de Brasensio non coñecían, sobra dicilo, a chanson francesa nin a nova xeira de trovadores franceses que surxiría case que cen anos despois, Brassens incluído, polo tanto o nome de Brasensio ben puidera ser unha deformación dun nome máis antigo, que modelado pola fonética atropelada e ignorante, involucioara cara dita forma, cecais dende Plasencio ou Asensio. Descoñecemos a orixe do apelido.


Nos papeis consultados, consta que Brasensio Fodenda ignorou en todo momento da súa infancia e xuventude calquera contacto coa escola, todo apunta á meditación espontánea no marco incomparable dos Ancares, o escrutinio inopinado dos ollos das bestas, a libación repentina dos tetos das vacas e a inolvidabeis solpores escoitando o moucho e esas caralladas propias da nosa poesía. En calquera caso, as mesmas fontes revelan que posuía Brasensio Fodenda un talento extraordinario para cantar, vencido unha e outra vez pola timidez excluínte, pola brutalidade dos seus familiares, e polas escasas oportunidades de contrastar o seu don con algo semellante á instrucción.


Houbo unha festa. Festas nas que a inxestión de alimentos e viño era desaforada, na que os homes embrutecían e as mulleres semellaban homes. Os rapaces da pequena aldea onde vivía Brasensio cantaron consecutivamente cancións relativas ao río, ás vacas, ao viño, ás romarías e aos desenganos, tamén sachos e fouces, houbo grande ledicia. Nalgún intre desa festa, Brasensio retirouse a durmir á corte, coas vacas, e alí, no medio da palla, tivo un soño. No mesmo, apareceu Xesucristo, dicíndolle que era o Xesucristo dos Ancares, tamén lle dixo: canta! No soño, Brasensio Fodenda respostou: e que canto?

Xesucristo dos Ancares, aínda que era un soño, e polo tanto unha personaxe onírica que non precisaba respirar para existir(ademais era Xesucristo), colleu aire e díxolle solemne: Brasensio, escóitame ben, animal, eres baixo e ignorante, sen dúbida triunfarás na vida, canta! É un imperativo!

Brasensio, que como xa dixemos, non recibira educación ningunha(descoñecía a sucesión dos días, as estacións, a orixe da vida, o significado da palabra imperativo, as consecuencias das enfermidades, a relación da dor cos golpes nas costas, en fin, era no seu caso o descoñecemento un territorio amplo e indómito), Brasensio respostou: eu non sei cantar é un imperativo!

Xesucristo dos Ancares, díxolle no soño: Canta todo!


Brasensio espertou confuso, voltou á festa, e dixo que quería cantar. Fíxose un silencio e entón Brasensio, empregando palabras que descoñecía e que non escoitara nunca, cantou con magnífico timbre e incomparábel cor: as guerras do Peloponeso segundo os versos de Tucídides, o teatro grego de Sófocles, Esquilo e Aristófanes, os diarios do primeiro César, as trece cartas de Pablo e Sabiduría, pasaxes de Melitón de Sardis, Atanasio, Gregorio Nacianceno, e o Evanxelio de Felipe revisado por Dante, tamén o descanso na fuxida a Exipto e a morte do fillo de Anás. Vinte horas seguidas de canto espontáneo que provocaron choros, desmaios, e prostración dos aldeáns abraiados, axeonllados aos pés de Brasensio Fodenda, dende entón San Brasensio. Logo diso, din que Brasensio caeu fulminado ao chan, cun sorriso na faciana. Dende entón, o espírito de Brasensio repousa nas nevadas montañas dos Ancares. Era un 14 de Decembro de 1876, hai 132 anos. Trátase do único caso coñecido, na provincia de Lugo.

miércoles, 3 de diciembre de 2008

Discusión


Quilómetro 55 da estrada que une Vilalba con Viveiro.


Nunha cantina, varios paisanos falan de escritura e fonética. O vilalbés Frumilde non sabe ler nin escribir, e deduce que a palabra branchetufo non se pode escribir, logo pasa a man pola boca. Abladio Matelle, tamén analfabeto, mantén que todo o que se fala pode ser escrito.


-Me cago en Dios, pago unhos viños, sescribes branchetufo-sentencia o vilalbés.

-Padiante- resposta Abladio. Saca a navalliña dos dentes e coa sangue das encías fai uns garabatos riba dun periódico do revés que repousa no chan.

Dende atrás, achega os fuciños o vello Xalmiro, que resolve:


-Ben clariño, Bran-che-tu-fo.



De Rosvaldo Agrelo, Antoloxía dos salvaxes lucenses.
PD: Vinnie Jones, premio nacional de ensaio do Reino Unido:http://www.youtube.com/watch?v=X2P9gGElMB4


domingo, 9 de noviembre de 2008

Hai un lugar


Hai un lugar ao que non sei ir, nin tampouco sei poñerlle nome, é unha illa, un lugar que me visita de cando en vez; varios soños meus foron sorprendidos pola súa visita. Propúxenme anotar todos os soños que tivera, especificar que persoas, que palabras, que alucinacións ou terrores, ou estupideces decoraban a súa escea: non tiven soños durante unha semana. De calquera xeito, a imaxe da illa ven en calquera intre, dende a autovía ao supermercado ou o váter. A illa debúxase estrana, calma e sobrecolledora, un lugar que nos soños sei que coñezo, logo non me lembro ben, de camiño alí vou sentado tranquilamente nunha barca da miña infancia, boto a man á auga, e pouco máis podo lembrar. De calquera xeito, semella unha illa de dimensións inexactas, confusas. Vexo formas arquitectónicas como atemporais e incrustadas na pedra. O primeiro soño onde vin o comezo desta imaxe recurrente foi un onde se vía a porta da zona vella de Viveiro, alí vivín até hai pouco tres anos. O absurdo deste soño é que eu coñecía a Calamaro(ben, esta imaxe é tamén recurrente, soño moitas veces con él, conversamos, tomamos café, practicamos o piano e eu de súpeto non escoito o son das tecras, ou hai unha habitación de hotel onde vemos Spinal Tap, ou subidos nun esceario, cousas así) e cando camiñaba até el tiña que cruzar aquela porta da zona vella de Viveiro, el alonxábase primeiro cun exemplar nas mans de Cruzando o Paraíso de Sam Shepard(isto é lóxico, gravou a canción do mesmo título con Loquillo). Remato: cando cruzo a porta da zona vella de Viveiro, só hai mar, miro atrás e non hai nada, só algo semellante de lonxe á imaxe que acompaña este texto. Na barca penso naquelo de Swedenborg que se atopaba morto sen sabelo, e a característica desta condición incómoda é o feito de que toda a realidade se percibe dun xeito moito máis vívido, iso acontece na barca e ao mesmo tempo sei que só se trata dun soño. Sei que estou soñando. Pensando sobre isto, e como para apuntar no meu cuaderno de casualidades, o outro día o primeiro que me dixo un tipo amigo meu foi que o 5% da poboación mundial podía soñar sobre o que quixera. Eu funlle dando voltas a este tema e foi cando me propuxen anotar todos os soños que tivera: primeiro anotaría o motivo elixido para soñar e logo, ao día seguinte, anotaría o soñado. Levo semana e media así. O primeiro día, coma os nenos pequenos, concentreime un instante neste punto. No meu caderno anotei:
Día 1 de novembro. Hoxe propóñome soñar con Borges e falar con él, visitar a súa casa, vou tentar anotar o primeiro que me diga segundo me levante para non esquecelo. Boa sorte, Lois.
Día 2 de novembro. Non soñei nada. Non teño nada que anotar.
De novo é noite. Hoxe propóñome soñar con barcos, e selvas, que apareza no meu soño o Rubén Vázquez e que me fale de libros. Quero soñar co poema de José María Sanz, con esas imaxes:"...los que bajan asombrados la pendiente, los que olvidan las heridas que conocen..."
Día 3 de novembro. Non teño nada que anotar. Moito calor. Nada máis.
Día 4 de novembro. Comezo a manexar a posibilidade de abandoar esta estupidez. Pero vou seguir. E se o acado? E se o acado? Se o acado será como de súpeto ver que sae fume da lúa, polo menos. Está ben, cecais sexa cuestión de non apuntar tan alto. Hoxe quero soñar cunha illa. Veña Lois, isto non será tan difícil.
Día 5 de novembro. Primeiro motivo para aledarme. Tiven un soño no que aparecía Calamaro, o libro de Sam Shepard "Cruzando el Paraíso", eu perseguía a Calamaro, cando cruzaba a porta da zona vella de Viveiro, xa non había ninguén, pero había un mar inmenso...nada máis.
Hoxe quero soñar con puzzles e con coches de carreiras, cunha carreira. Boa sorte.
Ben, non voltei soñar nada máis até que soñei outra vez con ese mar e coa illa referida. E agora, nos últimos días non paro de pensar nela. Ben, non teño nada máis que aportar, pero estes días vounos adicar á transcripción deste caderno de intencións oníricas, comecei a lectura do libro de Freud da interpretación dos soños e, polo intre, deixeino, logo de ler un curioso poema de Nicanor Parra que di o seguinte:

...Vemos un automóvil
Un automóvil es un símbolo fálico
Vemos un edificio en construcción
Un edificio es un símbolo fálico
Nos invitan a andar en bicicleta
La bicicleta es un símbolo fálico
Vamos a rematar al cementerio
El cementerio es un símbolo fálico
Vemos un mausoleo
Un mausoleo es un símbolo fálico
Vemos un dios clavado en una cruz
Un crucifijo es un símbolo fálico
Nos compramos un mapa de Argentina
Para estudiar el problema de límites
Toda Argentina es un símbolo fálico
Nos invitan a China Popular
Mao Tse-Tung es un símbolo fálico.
Para normalizar la situación
Hay que dormir una noche en Moscú
El pasaporte es un símbolo fálico
La Plaza Roja es un símbolo fálico.
El avión echa fuego por la boca.
Nos comemos un pan con mantequilla
La mantequilla es un símbolo fálico.
Descansamos un rato en un jardín
La mariposa es un símbolo fálico
El telescopio es un símbolo fálico
La mamadera es un símbolo fálico....
Ben, nada máis, só que escribín esto tentando atopar unha resposta, si eu tivera a resposta, para que carallo ía seguir escribindo estas idioteces?
Boas noites.
Día 9 de novembro. Hoxe quero soñar con Zidane. Que xogo con él e facemos unha parede. Ben, abonda con que apareza Zidane.

sábado, 1 de noviembre de 2008

Eduardo Collol: o escritor meticuloso

Souben da existencia de Eduardo Collol logo de escoitarlle unha noite a un tipo que vestía de chaleque e camisa branca coas mangas abombadas que había un escritor en Galicia que debería ser de lectura obrigatoria nas escolas, institutos e universidades. O fantástico Eduardo Collol, así me dixo. Eu non coñecía a súa obra e intereseime pola mesma a partires daquel día. Visitei as poucas bibliotecas da cidade onde pasei horas e horas, cecais días. A experiencia da súa procura serviume para aprender outras cousas. Nunha mesma tarde achei as relacións entre anestesia, amnesia e kinestesia, verbas todas relacioadas co esquecemento e a memoria, permaneceu para sempre en min a historia dun antropólogo francés que a mediados de século liscou ao quinto carallo de Asia para o estudo dunha das tribus mais antigas que seguían existindo no praneta. Viaxou só e contratou xa no sitio a un guía chamado Yourimu, ámbolos dous adentráronse en canoa nunha das rexións mais indómitas entre Birmania e Bangladesh. O antropólogo levaba consigo abundante café, tabaco e té en bolsiñas para lles ofrecer aos salvaxes en caso de atopalos. O caso é que desapareceu e non se voltou saber del en cinco anos. Foi atopado por militares franceses que se atopaban na zona: pesaba 29 quilos. O seu aspecto era calamitoso, e regresárono a París, onde permaneceu varios meses no hospital. Perdera a capacidade para falar, foi afeitado dunhas guedellas e barbas que lle chegaban aos pés. Pouco a pouco puido voltar a facer tareas habituais: lavarse, vestirse, decir ola e adeus, pero non falaba nada da súa experiencia. Dicía que precisaba tempo para ordear os seus pensamentos, ía dar unha serie de conferencias para referir a historia da súa viaxe. O caso é que en canto se atopou algo mellor, logo dun ano, obsesionouse coa idea de voltar cos salvaxes, cousa que conseguiu, pois burlando os coidados familiares e a vixilancia do centro médico no que seguía recluído, liscou e nunca mais se soubo del. Deixou unha carta escrita, un documento único polo que relata e pola sensación que esperta en aqueles que o len: "...adentreime na rexión na compaña do guía que contratara, un home de rasgos afiados, vestido co mínimo, un home calmo, que gostaba da carne de cocodrilo, eu vin como pelexaba con un, sempre andaba descalzo e logo de oito meses de viaxe, dixo que abandoaba, él non seguiría internándose na selva. Fiquei só pero continuei adiante, entrei sen guía naquela rexión que xa non se atopaba cartografiada en ningures, coa única compaña da miña mochila, un vello machete e algo de café, tabaco e bolsiñas de té. A viaxe foi dura, tiven febres, vómitos, pelexeime cun tigre, vin as noites mais fermosas que ninguén teña ollado nunca na inmensidade da selva descoñecida e logo de tres meses de viaxe, que cecais foran círculos arredor de ningures, pois xa me perdera, localicei aos salvaxes. Recibíronme sen inmutarse, os vellos durmían todo o día, e o resto deles ignorábanme. Deixei en sinal de boa vontade café, tabaco e té aos seus pés. Nunca o tocaron. Descubrín que a súa linguaxe compoñíase de moi poucas verbas. Coa verba "simura" denominaban a febre, o remedio, o solpor, o amor, os fillos, a fame, a pesca, a morte, o nacemento, a herba, as bestas, a lúa, a terra, os cocodrilos, a auga, a sede, a guerra e as prantas medicinais. Cada vez que morría algún ancián eliminaban da súa linguaxe unha palabra que nunca mais empregaban. Logo dalgúns meses, espertei só un día na aldea. Non había ninguén. Todos liscaran. Collín unha canoa e remontando o río atopeinos novamente instalados naquelas chozas sobre a auga logo de tres semanas de viaxe. Recibíronme coa mesma indiferenza, de calquera xeito eran totalmente pacíficos conmigo. Aos dous días liscaron de novo. Voltei atopalos. Cada vez alonxábanse mais de min, internándose en lugares cada vez mais inhóspitos e de imposible acceso. Eu seguinos. Descubrín que celebraban ritos nos que rogaban á auga que os levara ben lonxe de min, que ninguén soubera da súa existencia. Unha noite, tres mil deles, nunha sorte de imaxe abismal, axeonlláronse aos meus pés e permaneceron así por espazo de cincuenta horas, soportando a choiva, o sol, o frío da noite e o calor tropical abafante do día. Eu adormecín. Á mañá seguinte non estaban. Voltaran liscar. Levaba cinco anos vivindo con aquela xente, que a cada pouco tentaba borrarse sen deixar mais rastro. Cando me repoña, penso que voltarei xunto deles, para sempre."

O caso é que eu non atopaba obra ningunha de Eduardo Collol e un día, cando xa ía dar por vencido, un bibliotecario de case oitenta anos contoume a historia do singular escritor. Suicidárase logo de chegar ao cumio da súa obra. Empregara mais de corenta anos en escribir un manuscrito de cincuenta mil páxinas, a súa grande obra. Logo invertira case dez en corrixila, e con grande pulcritude fora borrando aquelas verbas que consideraba sobrantes. A obra comezara a disminuir. Ao cabo de cinco anos tiña pouco mais de dúas mil páxinas, e aos nove anos de correción o manuscrito non estaba conformado por mais de nove follas, que Eduardo Collol exhibía xa feble e paranoico polos cafés literarios. No intre da súa morte atopáronse dous anacos de papel, o único que quedaba xa do manuscrito orixinal, no que se podía ler:


A Obra


Coñecín a Eduardo Collol logo de escoitarlle a un tipo...


sábado, 4 de octubre de 2008

Voltar ao lugar do crime


Cando volto ao lugar do crime só atopo falsas pistas, pero todo segue igual. Hai as palabras que nunca dixen, tamén grandes silencios que xa non lembro, hai unha rúa portuguesa de adoquíns, un xersei de lá verde, negro e marelo, hai un vello coche de miña nai na beira do cantil ao borde da praia(ía calor, eu tentei acendelo, o coche deu un grande salto cara diante e eu baixei, logo voltei bañarme), hai unha enorme caída riba dunhas bostas de vaca, unhas escaleiras que feden a tempo pechado e unha habitación de parqué nunha vella casa de aldea, hai un carballo e hai unha caída cando quitei unha das rodas pequenas, un hostión criminal contra unha parede e un pastor alemán riba miña, hai un hotel abandoado, unha igrexa chea de xitanos na que eu ingreso por erro(aquel día latara ao conservatorio), un ionqui ameazándome cunha xeringa, un rapaz tentando atracarnos na muralla(logo morreu, ía ao meu colexio, o Platas), hai un estrano Opel Corsa dos vellos e un tipo que se ofrece a levarme a adestrar a Frigsa(eu declino e sigo o meu camiño, tería sete anos), hai unha fiestra e un velatorio nunha casa de dimensións mínimas(o can do finado tamén me mordera), hai podredumbre unha tarde enteira explorando o antigo matadeiro, unha rapaza da miña clase coa cabeza aberta camiñando cara min, Calamaro fitándome fronte a fronte no Magüei ás tres da mañá(era Santiago), hai destrozos nunha antiga escola unitaria(eu tiña nove anos, primeiro ataque de ira), logo fuximos, o psiquiátrico de Castro que eu asociaba á casa de Ángela Channing, un valado marelo, hai un seat 127 branco de meu tío, hai unha familia de anarquistas nunha tenda iglú dicindo tacos todo o tempo, hai unha botella vermella de licor de ginseng nun autobús o ano que rematei C.O.U., hai unha persecución dun ionqui detrás miña sen saber eu o motivo, logo entrei nun bar e quitei a chaqueta, non me atopou, hai outra persecución dun tipo sinxelamente louco ás seis da mañá camiño da miña casa, fixen o récord mundial na modalidade Avenida da Coruña con Otero Pedraio, eu puiden mais. Saco a lupa e vexo sucesivas noites de verán dende a fiestra, borrachos que viñan de Iguazú, ou sinxelamente negocios raros ou situacións surrealistas, unha pelexa de gatos a tumba aberta, unha persecución dende a Milagrosa até as Gándaras, eu pedalexando nunha bici cun só pedal, logo agocheime nunhas silveiras, dous viñan en moto; hai o puto fulano que ía cun maletín e vestido de negro, houbo unha época que eu atopábao en calquera lado(en Santiago, timbrando na casa de meus avós), hai unha buhardilla do bar América na que eu xogaba de cando en cando aos coches de miniatura, hai revistas porno naqueles solares abandoados que hoxe é a Praza Viana do Castelo(oito anos), culebras, navallas, chacos, trinta rapaces do colexio Cervantes diante da casa de meu amigo Pedro para zouparnos, unha patada nos collóns que eu xulguei ben pouco para o que me podía ter caído, hai o medo aos pozos, o medo aos cás, o medo ás barracas, o medo aos Reis Magos, hai unha biblioteca hoxe en ruínas na Torre dos Morenos(en Ribadeo), un vello que me preguntaba todas as mañás se me espertara o sol, hai un rompeondas e unha densa néboa, un home que nos ensina unha pistola, unha rapaza que nos ensina os peitos, un rapaz que nos ensina o pene, a incursión no vello cine Colón, tres cascos de bombeiro, o roubo dunha peli porno nun videoclube dun tío dun amigo meu(dez anos), balóns roubados, pinchados, o hostión do século vinte nunha bici de carreiras, e coido que podería botar horas así, e por mais que busco, e por moitas veces que volto ao lugar do crime, o crime é o paso do tempo, non atopo ningunha pista, pero supoño que o importante é buscar, e mañá poder voltar de novo, e ver que todo segue alí para sempre, tal como o vivín.
Tamén atopo estes debuxos de Escher, que o meu amigo Iago me ensinou dun libro da súa casa e que agora que non deixo de pensar neles, entendo porqué se lle ocorreu mostrarmos(once anos). Alí estaban e eu non me lembraba deles.

sábado, 20 de septiembre de 2008

O xogo de espellos( Premio Fontanaría 2005), de espellos, de espellos...


"Leva algún tempo pelexando no meu interior un estrano pensamento que, ás veces, torna perfectamente claro e lexíbel, e outras simplemente non aparece ou si o fai, pronto se esvaece. Pode perfectamente que fora a outra fin de semana, nun día espléndido de sol, camiñando pola rúa. Cando se trocan os ritmos do sono, froito de trasnoitar, o corpo e a mente atópanse inutilizados para moitas cousas, pero nunca me deixa de sorprender a natureza diverxente de moitas fases do pensamento. En ocasións, estas diverxencias condúcente diretamente cara ningures e noutras, coma unha milagre, veñen para se quedar durante unhas horas, e por algún estrano motivo sabes que ese camiño que se vai debuxando ten un porqué, e que cecais só teña sentido para o propio ser pensante, pero aínda así, un coida que no fondo, soterrado, aquelo que está agochado pode revelar algo. Unha vez, cun amigo meu, pensamos que nos atopabamos chegando a un punto importante dese algo estrano, falando dalgunha lectura preferida que nos tiña apoiados cunha perna a cada un nunha parede dunha casa nalgún punto da Milagrosa: pode que fora verán, pode que foran as cinco da tarde, pode que tiveramos aspecto de chapeiros, pode que estiveramos ollando cara o chan, pode que houbera dous homes ao outro lado da rúa, ollando para nós con cara de póquer, pode que foran fontaneiros, pode que pensaran en nós coma chapeiros. Ben puidemos estar medio minuto calados, interrogando o aire, máis sería entrar no literario, e como non entrar? Logo despedímonos coma sempre, e eu fun convencido e contento de que algo comprendera, pero o caso é que ao tempo que conducía decateime que non sabía o motivo da miña ledicia. Souben que non comprendera nada.


Así que o outro día, eu atopábame nun intre deses, tentando atar cabos: ao tempo que camiñaba, e ollando as árbores(minto, non ía ollando absolutamente nada), pensaba nun fragmento de 2666, a derradeira obra do Roberto Bolaño, na que un destacamento de soldados alemáns chega a un vello castelo da Rumanía, no que se atopan cun escadrón de soldados rumanos completamente ebrios, ou loucos,e ingresa no patio. Alí, os soldados ollaban sorprendidos un grande lume medio acendido, e unha enorme cruz desigual presidindo a insólita combustión, unha cruz feita con cachos de mobres, e o que é mais sorprendente, o propio capitán dos soldados rumanos, espido e algo queimado(algo normal cando un expón a pel ao lume). Os alemáns asústanse, pero os rumanos fican calmos. Logo, un rumano explícalles aos alemáns que levan alí un mes, e que eles o que fixeron o primeiro día foi facer a cruz, e só logo de tres semanas se lles ocorreu crucificar ao capitán, que luce tres cravos en cada pulso, e outros tantos nos pés. Non sabían o motivo de erguer a cruz, nin tampouco porqué o capitán se atopaba alí. O capitán lucía un pene de trinta centímetros, tamén algo queimado, froito da elevada temperatura do lume. Claro, eu pensaba sobre esta escea camiñando(algo que non ten excesivo mérito: todos podemos camiñar, parar, pensar un pouco, e voltar camiñar) e pensaba tamén en Funes o memorioso de Borges, aquel que tiña a "funesta" virtude de poder lembrar todo con exactitude, precisaba un día enteiro para lembrar como fora o día anterior; pensei no conto do Chéjov, aquel que de súpeto comeza a pedir excusas todos os días ao seu xefe por terlle cuspido sen querer e finalmente mátao, pensei de novo no castelo da Rumanía do libro do Bolaño, e aquí aconteceu algo, lembreime do mosteiro de Sobrado dos Monxes, lembrei un escritorio que non se podía tocar, eu tería nove anos, e como sentín o desexo de achegarme ao escritorio e tocalo aínda que sabía que non estaba permitido, recorrín algunha parte daquel castelo mentalmente, facía frío á sombra. Comecei a preguntarme despois desta regresión infantil, si realmente un libro era o que semellaba, ou era algo mais perigoso. Voltei pensar no Borges, no conto aquel no que unha familia de aldeáns rematan por aforcar ao convidado, establecendo un paralelismo entre este e un mártir, froito dunha historia que él lles conta previamente. A forca levoume a pensar nun home que coidaba ovellas preto da casa de miña avoa, nós voltabamos polo medio das berzas despois do colexio, eu tería nove anos tamén, e alí, naquel canellón de terra e madeira carcomida, un home de moi mala virxe saía ao noso encontro, os seus dedos interrogaban sempre aos seus dentes e moas, se cadra comera queixo, e igual xuraba de carallo e nos ameazaba. Nós sentíamos medo, pero non deixabamos de pasar por alí. Él guindábanos pedras ou coios, e nós si nos atopabamos con forza igual lle chamabamos fillo de puta, ou cabrón, e corríamos rindo. Un día non apareceu no canellón, aforcárase no galiñeiro.

Así que eu seguía andando, pensaba nos contos recurrentes do Rulfo, os do Llano en Llamas, e na caste de home que podía ter erguido acta de tanta tristura e beleza a partes iguais, e pensaba no Rulfo escribindo durante horas folios e folios, na soidade na que sempre viviu, corrixindo escrupulosamente aquelas maravillas, e logo queimándoas unha despois de outra, até que un amigo lle roubou unhas e as levou a unha editorial. Aquí tentei conectar estas lembranzas con algún soño meu próximo no tempo, coma aquel no que voaba e aterraba e vivía dentro dunha tenda de campaña chea de silvas, ou no que ía coa miña rapaza a un bar e vía a un rumano coa súa noiva, o mesmo rumano que vira no verán en Salvador de Bahía, logo algo ía mal e baixabamos cara o aparcadoiro subterráneo, que estaba deserto, e eu camiñaba e camiñaba e non daba co coche. Había alguén sempre fitándome medio revirado ao pé dunhas escaleiras, e eu sentía a necesidade recurrente de correr e non poder. Tamén o lamentábel soño de entrar en Zara e que un comando terrorista, non sei porqué, comezaba a ametrallar o edificio: un edificio no que todas as prantas eran deseñadas para ananos, de tal xeito que eu case que non me podía deitar para evitar os disparos porque batía coa testa no teito.


Neste punto do razoamento, a miña sensación era de satisfación e de medo moderado, e lembrei ao Bioy dicindo aquelo de que abonda camiñar media hora só para petar ás portas da loucura, o conto aquel do arxentino cos colegas en París. Comecei a pensar nas facianas daqueles tipos na Francia de posguerra, e pensei con satisfacción que chegara á clave do asunto: Bolaño coñecía aquel conto de Bioy, claro que o coñecía e sería por este motivo que eu, no meu pensamento, lle vía a mesma cara ao tipo arxentino que ao capitán rumano crucificado no castelo. Xa estaba, como non me decatara antes? Bioy coñecía Rumanía, e pode que Sobrado, logo pensei no Rulfo crucificado riba dos seus contos ardendo, e logo vin aos soldados rumanos ríndose de min, pode que foran uns impostores. En realidade, pode que Bolaño fora un impostor tamén, e Chéjov, con ese puto nome ruso, e toda esa corte de escritores rusos que só saben escribir para que nos imaxinemos historias en branco e negro, ou case sen contraste, pode que Borges fora alemán, si, esa era a clave, Borges era alemán, e o pai de Borges era cego, e vagaba xa maior polas rúas sen recoñecer a ninguén, por iso eu imaxinaba cego ao capitán, por iso Bolaño pensou nel, mais ben pode que todos foran uns fillos de puta mentireiros, pode que eles mesmos foran en realidade o grupo de soldados rumanos. Pode que sí. Pode que non. Pode que todo fora coma un eterno xogo de espellos para o puto home invisible.


E así, camiñando, decidín voltar para a casa. Achegueime á ventá, e non souben que era mais tétrico, si calquera soño aterrador, ou aquel xardín verde, calmo, limpo, aquel xardín que eu pensei fantasmal."



Abelardo Mañanes, fontaneiro, extraído da súa obra "Pensamentos dende a fiestra"


Nota: Este conto foi premiado no certame literario para fontaneiros Fontanaría 2005.

Abelardo Mañanes nunca mais voltou escribir. Un lavabo Roca precipitouse dende dez metros sobre as súas mans, non opoñendo estas resistencia algunha ao impacto. Dende entón, entreténse aconsellando aos amigos nas partidas de birisca.

Hai un ano, perdeu os pés, logo de acompañar á súa filla no coche, cando lle indicaba o movemento de volante nunhas prácticas de aparcamento en batería.


Hai dous meses, Abelardo Mañanes, coroando un ano cheo de adversidades, partiu os dous brazos, froito dunha discusión familiar sobre o peso dun frigorífico. Hai tres días, Abelardo Mañanes foi declarado fontaneiro oficial de San Pedro, aló no alto do ceo, o mesmo ceo que apagou coa súa choiva o lume daquel castelo rumano do libro de Bolaño.


http://es.youtube.com/watch?v=Q1VGoKBKR3I

domingo, 31 de agosto de 2008

Lecturas de Javier Clemente


"Un pasador defínese coma alguén que ten unha especial sensibilidade e talento para esta acción do xogo. É o elemento que lle achega o sentido colectivo ao xogo. Un mal pasador acostuma ser odiado por un pasador nato, e inclusive pode ser odiado por todo un equipo, pola súa regularidade na perda de balóns, froito de pases mal executados. Acostuma ter algún defecto na carreira e, de seguro, pésimas eleccións nas zapatillas de xogo. Poida que sexa xogador, pero non tería acontecido nada si decidira ser fontaneiro ou arquitecto. Un bo pasador, polo contrario, non un pasador ocasional, senón un pasador en toda regla, un xogador que disfruta en cada pase da acción en sí, pode ser de calquera xeito mais capullo que un mal pasador, poida cecais que despistado ou déspota, ou analfabeto e loiro. Un bo pasador é moito mais necesario que un mal pasador, e camiña normalmente coma o que é, un bo pasador. Por contra, un xogador pouco dotado para o pase, pode camiñar pola pista coma un búfalo, ou coma un turista neozelandés recén espertado logo dunha bebedeira, ou pode camiñar coma un mono. A sensación acentúase si está canso, porque é como si ademais de neozelandés e borracho, e turista, tivera cento dez anos. Un mal pasador non acostuma falar demasiado de fútbol, non acostuma falar demasiado de nada. É un tipo calado e apesadumbrado, que non se emociona cando lembra a Zidane, ou Maradona, ou se imaxina a Miguel Porlán "Chendo" correndo infinitamente por un carril dereito cheo de silvas e maleza indómita, cos nocellos sangrando baixo un deserto de tibias e peronés. Un mal pasador, cando é pequeno, entende perfectamente as matemáticas e pega aos demais, e non ten medo na escuridade. Iso é así. Un mal pasador é un tipo uranofóbico, con medo ao paraíso terreal, e acostuma abusar da sal e da zona "punteiril" do pé.


Un bo pasador, normalmente pasa ben porque ve o xogo dunha determinada maneira: ademais de ver compañeiros e contrarios, e un balón, e unha portería, e xente nas gradas, olla a ruta. E disfruta cando non se sabe que tocou o balón porque o tocou de primeiras e continúa escoitando os latidos do seu corazón e desexando que a pelota non se deteña, que siga de pé en pé, disfruta co tacto dun balón. Un bo pasador entende que pedra e pase non sonan ben, do mesmo xeito que un mal pasador pode emocioarse coas palabras cabalo e piano xuntas. Un mal pasador só ve sombras, e sospeitosos no seu camiño cara a portería contraria. Dentro de sí, latexa a frustración e o odio cara o balón. Para él sería perfecto si non existira o balón, mesmo si non existiran as porterías, nin as liñas, en realidade un mal pasador é un tipo gris e aburrido, e acostuma dar patadas. De cando en vez berra na ducha e escarállase da risa, e pouco mais. Porque eu pregúntome porque os malos xogadores dan patadas? Pois polo odio interior que albergan contra todo o que se pareza a un xogo, eles viñeron á guerra. E ao mellor, cando chegan aos dominios duns cantos bos pasadores se atopan cunha alegre merenda no campo, e ninguén leva reloxo...un mal pasador acostuma conducir ben o seu coche, hai tempo os malos pasadores acostumaban poñer os mal chamados "guardabarros" no seu coche. Isto non é algo matemático, pero sí moi frecuente nas zonas costeiras..."


Ikao Jonosaka, adestrador de Zico no Yokohama Marinos, extraído de Bushido Football: the resource of a legendary game




"Os xogadores negros teñen unha boa caralla e esto pode axudarlle ao adestrador a facer risas e brincadeiras para facer vestiario, ademais o tamaño do pene (por riba dos vinte centímetros nos xogadores procedentes da África), indícanos que poden funcionar moi ben na posición de mediocentro, polo centrífugo da súa natureza"


Alan Simons, ex- adestrador do extinto Dover Wailer extraído de Football Magistral Lessons


"O xogo é unha merda en sí mesmo, e nós temos que sacar petróleo. A vida ven antes que a morte, e nós temos que sacar petróleo. Arriba atópase o ceo, e embaixo o inferno, o petróleo, que está preto do inferno, pode conducirnos cara o ceo, e por certo, God Bless You.Sempre hai que pasar ao ataque."


Michael Thomas Bush, presidente do Cosmos de Nova Iorque nos anos 70, da súa esencial "Enciclopedy of Football Esence: Business and Oil"


"O xogo é un sistema de decisións correctas e incorrectas. A maior número de decisións correctas, menor número de decisións incorrectas. As variábeis que inflúen na toma das mesmas son a excusa dos febles. Os nosos xogadores teñen que estar por riba do ben e do mal, teñen que decidir ben. Para iso debemos promover a súa docilidade e disciplina, pois iso evitara que cuestionen o sistema en sí. Calquera elemento intruso no sistema debe ser eliminado e traspasado no mercado de inverno. Adoitan levar pelo largo, ou pegar un taconazo, ou queixarse do adestrador. Si nós deixamos que estos díscolos se propaguen, estaremos debilitando o sistema. Para decidir ben, cómpre que os xogadores leven unha dieta rica en carne de cabalo(o cabalo é un animal dócil á man do home), carne de ave(o medio aéreo é fundamental), e sobre todo, unha actividade sexual eminentemente procreadora, alonxada da recreación e o placer, pois estas prácticas fomentan pensamentos relativos ás vaselinas, sombreiros, túneis, autopases ou rabonas. Isto contradice o sistema. Si o sistema está ben aplicado, o equipo sairá adiante. Un equipo sen decisión é como martelexar uns cravos contra os propios collós e contar un chiste de escoceses ao mesmo tempo...fracasaremos seguro."


Jackie "Avestruz" Charlton, irmán do mítico Bobby Charlton e ex-adestrador de Eire.



"Un grupo é unha bomba de reloxaría, e nós somos quenes debemos canalizar toda esa dinamita emocioal cara o noso propio beneficio. Os xogadores non queren adestradores. Os xogadores queren anarquía e partidiños de adestramento. É importante non otorgar sinais de fraqueza; así, é fundamental nun adestrador o xeito de vestir, o corte de pelo, o ton de voz(directo e solemne), programar o maior número de sesións e, sobre todo, non descoidar ningún tipo de ritual relacioado coa superstición: eliminar as patacas fritidas do menú dos xogadores, sair de último do vestiario, rezar, prohibir os paseos nas concentracións, dar a charla sen poñer o traxe, bicar unha cadea, beber un vaso de auga no balcón a noite antes do partido, e sobre todo, é importante marcar as distancias con respecto aos xogadores, porque debemos ter claro que un día botarannos do clube, independentemente do método que sigamos, e eses cabrós seguirán ao seu: tomando todo coma se fora un xogo..."


Sergio Kresic, do seu elemental "Un enfoque balcánico-bético do conflito emocioal: o xogador na súa cabeza"


"Adentro del jugador conviven Dios y el Diablo, de tal modo que debemos hablarle al jugador como si fuéramos exorcistas de la ansiedad. El jugador tiene que salir al campo dispuesto a pintar, y para ello debemos explicarle que algunas veces tendrá que servirse de la brocha gruesa(en las labores defensivas) y otras veces de los principios básicos del surrealismo, principios contenidos en los sueños de cualquier labriego de la zona de Granada(resolución de situaciones tácticas en espacios reducidos). El juego es como la vida: una gran casa de putas con los techos revestidos de mierda y miseria, y aún así, no nos queda otro remedio que jugar; para ello, como a las casas de putas, los jugadores han de acudir al día de partido con la muda limpia y preparados por si toca subir e incorporarse al ataque. El uso de metáforas sencillas como ésta, que el jugador pueda entender, de modo fácil y sencillo, harán que nos ganemos su simpatía, y que llegado el caso, nos inviten a comer o a una ronda en cualquier prostíbulo, con motivo de un ascenso a Segunda División B."


Jorge D´Alessandro, poeta e teórico do xogo de football, extraído de "El futbolista: analfabetismo e ilustración en la Segunda División B"



" O aproveitamento do tempo de lecer constitúe un enorme campo de posibilidades que o xogador debe empregar no seu proveito. Neste senso, as drogas aéreas constitúen un fantástico medio para a actividade intelectual dos mediapuntas, e tamén para revelarlle aos centrais os misterios do xogo no campo contrario. Eu, en concreto, acostumo falar en voz baixa, pois podería ser escoitado polos espías que hai dentro do meu cerebro. Normalmente, os dianteiros son mais propensos á xinebra e o vodka, son os laterais os que abusan do ron e o güisqui. Sobre iso, eu non teño preferencias, sempre fun un xogador versátil."

Xulio Alberto, ex-xogador, extraído do seu diario de viaxes "Illa de Martinica: Cando fun Xulio César"





viernes, 1 de agosto de 2008

Salvador de Bahia: o problema de Cambridge

Praia do Forte
Salvador de Bahia

3 de Agosto, 2008



En Salvador de Bahia conflúen os vestixios da cultura portuguesa, da india e a africana; tamén os restos da escravitude que Portugal promovía aló polo 1600, defendendo o monopolio da mesma na rexión fronte a posíbeis competidores holandeses, ingleses ou espanhois(tecrado brasileiro). Partimos dende Praia do Forte, a corenta quilómetros da cidade, ben cedo na manhá. A primeira visión que nos acompanha ás seis da manhá é ben inesquecíbel. Xardíns dun verde definitivo, primixenio, paxaros de moitas cores(mil cores sería excesivo), e o estrano silencio que pode darse nun hotel. Tinhamos quedado cun taxista, Flo, un negro cun sorriso sedutor, un home ben curioso. Logo de que outro taxista tentara levarnos no seu taxi, axinha chegou o Flo, con música de Sam Cook no interior dun Opel cos cristais negros, estética automobilística moi habitual no país, en parte pola moda, en parte pola seguridade. Logo dunha fase de estudo na que turistas(nós) e o taxista(Flo) tentan determinar que caste de persoa se atopa no interior do vehículo, comeza unha longa charla na que falamos de fútbol(nivel pésimo do taxista neste ámbito en comparación coa erudición futbolística de quen escribe agora mesmo), da Praia do Forte e da xente que vive nela así como de Salvador de Bahia(na que se invirten os papeis). Logo de trinta minutos de estrada, na que comprobamos o excelso da paisaxe, os peóns pola autoestrada e as bicicletas en dirección contraria tamén, chegamos ao extrarradio de Bahia onde recollemos ao irmán de Flo, tamén de cor, moi alto e fraco, elegante, e xuntos os catro(pero non revoltos) ingresamos nun dos barrios de favelas dos moitos que en Salvador de Bahia son, o barrio de Sao Caetano, bastante diferente ao do mesmo nome en Santiago de Compostela. A favela de Sao Caetano ofrece unha visión brutal, maravillosa e espeluznante ao mesmo tempo. Subimos polas súas rúas en silencio, ollando para a xente medio espida, moita xente parada, sentada ao pé das casas, falando, comendo, bebendo, ou mesmo vendo tan só. Agora a música é de Roberto Carlos, boleiros en brasileiro, o cal produce unha incómoda e mórbida sensación pasaxeira de pracer no turista, en penosos intres de abstración, pero non é ningún documental, é a realidade o que aquí hai, en contraste coa burbulla e a fantasía irreal do hotel. Por rúas cheas de furados e tamén de terra chegamos ao alto do barrio no que o espectacular do que puidemos ver chega ao incrible: quilómetros de ladrillos, cartóns, roupa pendurada das fiestras e ao lonxe, e tamén na memoria, varios policias con metralletas polo medio dos nenos e da xente en xeral. As favelas tinguen o outeiro de Sao Caetano de vida e desolación, que co azul do ceo e o sol que queima, acentúan a sensación de beleza, tristeza nao tem fin...



Ao lonxe poden verse os grandes edificios da zona de negocios da cidade. Chegamos a unhas dunas impresionantes no mesmo Sao Caetano, outra paisaxe inesquecíbel, chea de paz, na que nos achegamos á area e vemos no ceo os urubús, curmáns das nosas gaivotas, e ás que Flo pregunta cantando polo tempo que vai ir. Atopamos pechadas as portas do museo do Roteiro, pero a través dos seus cristais contemplamos o primeiro "trio" eléctrico do Carnaval de Salvador, un vello vehículo, co que se iniciaron os desfiles da festa que hoxe protagonizan enormes camións, un vello trio do ano 1956. Continuamos a viaxe cara a cidade e chegamos até as favelas do Candeal, o milagre do Candeal: milagre que consiste en que as rúas se atopen asfaltadas, non se escoiten tiros, os nenos brinquen pola rúa sen medo, e os propios cidadáns traballen en obras do barrio... Baixamos do taxi e paseamos polas súas rúas até que chegamos ao final do mesmo, antes detivémonos na escola de interpretación musical de Carlinhos Brown, pisamos as rúas que pisara o Bebo Valdés, e que o Trueba filmara con gusto. Seguimos a viaxe cara o forte de Sao Antonio, erguido polos colonizadores portugueses para non se veren privados da acción en exclusiva do seu expolio. Ao lonxe vemos a illa de Atarica e outras que non lembro, dende o alto do Forte, onde comprobamos que, efectivamente, a visión do mar rompendo nas rochas de Salvador é unha imaxe moi próxima ao paraíso: buques actuais ao lonxe, enchendo a bahía, ben puideran ser sustituídos por antigos barcos de escravos e mercadorías, e un imaxina só moi difuminado un pasado surrealista. A beleza da paisaxe pode mais. Ao baixar do forte, e antes de subir no "carro" de Flo, un cartaz publicitario de desodorante Axé(que aquí quere dicir incrible, ou maravilloso, ou irresistíbel) chama a minha atenciõn. O cartaz di, riba dunha foto xigante do bote de desodorante: "Deixa ousada até a mais santinha"



O carro de Flo aparca no dique de Tororó, unha sorte de lagoa artificial xigante no medio da cidade, que separa unha zona de favelas da zona de edificios modernos, lugar que foi obxeto de liortas entre a igrexa católica (como non), e a prefeitura da época, debido a unhas figuras xigantes que se atopan no medio do dique, e que simbolizan aos deuses do Candomblé(Oxumarè, o único que lembro agora, ao contrario que calquera nomenclator dos Césares, que podían memorizar arredor de 250.000 nomes de soldados, dicíndollos polo miúdo ao emperador, o cal provocaba a euforia das tropas, cando se dirixía a elas un por un). Mais aló, o estadio do Bahia, ao que os sateropolitanos(habitantes da cidade de Salvador de Bahia de tudos os Santos) chaman con sorna o Ja-ia: xa ía sair campiao, e descendeu á segunda, xa ía ganhar a segunda, e descendeu á terceira...o Ja-ia. Un precioso estadio de cor azul que vai ser derrubado.



Atravesamos a continuación a zona clásica da cidade, cheas de vivendas victorianas, a cidade Jardim, cos seus altos edificios de vivendas con cancelas metálicas afiadas e moitas cámaras de seguridade, que alimentan o medo dos nenos que alí moran, que crecen no medo aos iguais e na amizade coa electrónica, que estudarán na "privativa", que namorarán aos vinte, e que mercarán unha pistola que ficará na guanteira do coche até que os seus propios meninhos vinte anos mais tarde abran a mesma no medio dun engarrafamento de tráfico, e logo seu pai explique que é pola enfermidade, pola enfermidade de desolación e do tudo vale que vale aquí e na China. Logo ese antigo meninho suará e un fin de ano apuntará coa mesma á cabeza doutro meninho que trinta anos antes cruzou pola rúa. Pero isto é outra historia.

Chegamos ao Mercado Modelo, pasando a zona portuaria, e subimos no Elevador Lacerda, de 72 metros, que conecta a zona alta coa baixa. Logo de subir, un atópase na zona histórica de Salvador, chea de rúas de negra pedra, a praza de Fer(un cardeal que deu nome á praza; curiosamente, na mesma, hai un monumento en homenaxe ao negro escravo que liderou unha revolta moi importante no seu día, pero a praza leva o nome do relixioso portugués) Atravesamos sorprendidos, abraiados, en silencio, toda a zona histórica, chea de casas de vivas cores, música pola rúa, do interior das casas, percusión, alí ficaba o Caribe en esencia, unhas rúas dunha beleza extraordinaria, e chegamos até a igrexa de San Francisco, cecais unha das mais importantes de América, e alí falamos con Magnum, un vello home de cor, coido que bastante enfermo, cuns ollos cheos de pasado, e cunha erudición no pensamento e no xeito en que se expresaba(en castelán) que nos ofreceu unha clase gratuíta de historia, política e socioloxía...era amigo do taxista. Seguimos mais tarde até o Pelourinho, barrio emblemático de Salvador e no que se respira unha quietude e unha calma doutro tempo, unha verdadeira delicia. Visitamos a casa de Jorge Amado (escribiu "Capitáns de Area" entre outros), e logo percorrimos na volta, a inmensidade das rúas do extrarradio, co caos circulatorio, cheas de xente que caminhaba polo medio dos coches, de volta á casa, ou a calquera lugar, unha visión realmente espectacular que durou polo menos unha hora, xa era noite, e que nos deixou confusos...toda a beleza, toda a inxustiza, a felicidade e a tristeza, o inamovíbel e o continuo movemento, o contraste, polo que reservándome outros capítulos da aventura brasileira que non tenhen perda, procedo a formular o problema de Cambridge: dada a cor da madeira e o nome do capitán, calcule vostede a lonxitude do navío, ou polo tanto, interprete a realidade. Eu non o consigo, pero a beleza de Salvador compensa a miña confusión.

Futbol e carnaval, nada muda, todo fica igual...

jueves, 24 de julio de 2008

O primo de Océano


Nunha ocasión que non lembro agora, lembrala sería atinar co ano, e en canto ao día, a resposta tería que expoñerse a trescentas sesenta e cinco posíbeis, nunha ocasión digo, atopábame eu nun bar chamado o Lusco Fusco, un bar en Verín sito fronte ao pavillón municipal, onde nos xuntabamos os do equipo logo de adestrar ou algunha noite. Perdoen, perdoade, eivos tutear a estas alturas da película(estas frases populares); perdoade. Antes de continuar co tema central que xustifica estas letras atropeladas, teño que falarvos do parqué do pavillón: foi o mellor parqué que os meus pés do corenta e seis teñan pisado. Refulxente, eléctrico, transparente por limpo, pegañento no punto idóneo para pisar, era un mar de aceite para o balón. O motivo da súa excelente conservación era o trato obsesivo e escrupuloso que Carlos, un home duns sesenta e dous por aquel entón, cumpría con inimaxinábel mimo. A feble calidade que tiñamos como equipo só xustificou nalgunhas tardes a existencia daquela madeira que, sen dúbida, atopábase por riba da pobreza do xogo que aquel equipo despregaba. Carlos, o conserxe fumaba tabaco negro coma un caníbal nicotinómano e adoitaba elevar por riba da decena, os guliotes ao branco ou tinto ao longo do día, e foi o mellor conserxe que coñecín, algún día falarei dos conserxes. Poida ou non que Carlos se atopase naquela ocasión no Lusco Fusco, xurando ou recibíndonos ao saúdo de chavalada, pois así nos berraba, chavalada cando nos vía chegar pola mañá camiño do adestramento. O caso é que atopábame, agora si, no Lusco Fusco, un garito que rexentaban dous irmáns calvos con cara de mala virxe, boa xente. Algúns do equipo reuniamonos e antes de falar, escoitabamos a Pachi, para os que non o coñezan, unha das zurdas mais exquisitas que teñan xogado ao fútbol sala, contando ao Regueira("ese enano es un pelotero", di Jesús Candelas do pequeno grande home de Arteixo, en referencia e deferencia á súa habilidade). Así que primeiro escoitabamos a Pachi, que tiña trinta e seis anos e o físico de Mick Jagger en forte, e ás veces entendiamos e outras non. Logo falabamos de: o fillo de puta do adestrador, o malnacido do preparador físico(un día cronometrei hora e vinte correndo polos montes de Verín, que se vía diminuto ao lonxe baixo trinta graos de calor longos), das fichaxes que non lle apuntaban a un cesto, de matar ao adestrador do Ourense, que saíra na prensa facendo o paiaso cun balón na cabeza, de costas ao adestramento que dirixía no intre da foto. Tamén falabamos de: Carlos o conserxe, de Brasil, historias das favelas que nos contaban Duda e Muniz, de pechar ao utilleiro no almacén, de matar ao noso adestrador, de matar varios adestradores, de historias de personaxes do fútbol sala, coma aquel coñecido gurú do fútbol sala nacional que había pouco chamara a un ex-compañeiro meu para pedirlle axuda. O pobre home, xa levaba varios anos retirado, e sabendo que ao meu colega o patrocinaba unha coñecida marca deportiva, pediulle cinco polos de manga curta e unhas equipacións de adestramento. Cando o meu colega lle preguntou a motivación de tal pretensión a contestación foi a que segue: resultou que se atopaba gravando uns vídeos que ían formar parte dun próximo libro(xa ten publicado varios), até aí todo ben, pero o curioso do asunto era a temática do libro: "La preparación física de los toreros"; atopábase gravando os vídeos de preparación física con cinco matadores profesionais e para iso era a roupa. Normalmente, unha anécdota deste tipo, da que eu non a teño entre as trinta mellores anécdotas do fútbol sala, podía chegar até a fase final das tres mellores anécdotas da tarde, tardes que se consumían logo do adestramento entre contos deste estilo. Resumo a continuación as outras dúas finalistas:


- contada por Muniz, un brasileiro daquel equipo, que se atopaba na reunión: a historia dun enorme negro internacional brasileiro, negro de metro noventa, que nunha concentración, compartindo habitación cun afamado zurdo brasileiro, soubo que ía recibir a visita dos médicos para o control anti-dopaxe; Non é que o negro se dopara, él gostaba de fumar mariguana polas noites, namentres poñía xeo nos nocellos. Foi entón unha noite que lle preguntou ao seu compañeiro que podía facer. O outro díxolle que bebendo bastante leite, podía superar o control limpamente, sen problemas. Á mañá seguinte, logo do adestramento, camiño do hotel pararon o negro e o compañeiro nunha tenda, e o negro colleu varios litros de leite, e bebeu un litro enteiro antes de chegar ao hotel. Logo púxose mal do estómago, levaba varios días bebendo leite coma Rómulo e Remo, e foi que soubo que co leite non ía chegar, polo menos tendo en conta que tamén fumaba mariguana coma quen bebe leite. Así que chegou o día do partido e aconteceu o que o negro non quería: no entretempo comunicáronlle que lle tocara no sorteo ir mexar, ir mexar para o control. Ao malpoucado non se lle ocorreu outra cousa que simular un desfalecemento no medio do xogo, e foi retirado en ambulancia camiño do hospital, onde pasou a noite. Librou do control.


Ao rematar o partido, co negro no hospital, o seu compañeiro de habitación atopábase no vestiario, os demais preguntaban que acontecera, que acontecera, que foi, que foi?, e nun intre de debilidade e anoxamento, seica o porteiro do equipo achegouse aínda coa toalla nas mans á súa taquilla e metendo as mans no peto do chándal, e sacando unha man de mariguana, berrou en pelotas: "Por isto, poja!, por isto, foi pola macoña(maconha, mariguana), fillos da puta!"


-Agora refiro a outra finalista. Anécdota contada por Bomba, un porteiro de Murcia que xogaba conmigo aquel ano, ás veces enroscaba ben as mans e non metía para dentro as que ían fóra; nela permitireime imprudencias lingüísticas que nos permitan saborear a anécdota en toda a súa grandeza. É o que segue: "...y entonces el hijo´puta del andaluz, que eso sí, era un fenómeno... con el balón en los pies era un fenómeno, el hijo´puta la armó...el tío le daba a la farlopa que paqué, gastaba todo el dinero en las máquinas, no se entendía bien con la mujé, bebía como un carretero, le gustaban de carajo los relojes, los relojes le gustaban al hijo´puta, pero le gustaba robarlos en los torneos, limpiaba los vestuarios el cabrón..., azta le robó al joputa aquel del conserje de aquel pabellón de Las Palmas que nos entró en la primera vuelta en el vestuario...no os recordais, sí, joder, aquel que creo que palmó, que se meó dentro del veztuario llamándono hijos de puta, decía el cabrón, pue azta a ese le robó el cabrón del andaluz...que porqué la armó? digo que ezte andaluz nos la lió un día, jugando en Tenerife, coño, al tío lo expulsaron, andaba encabronado ya con el presi, que era otro joputa, hai que decirlo, pero eso no se hace, eso no se hace...cabrón...lo que hizo fue que cogió y en el vestuario, el tío con la bronca por la expulsión, el partido aún seguía, se duchó y nos robó toda la pasta a los compañeros, y los relojes, coño, y robó también algún par de zapatillas, cojones...y robó en el otro vestuario, joder, y se piró al aeropuerto y avión pa´Cadiz y nunca má se supo, oztia, y azta ezte año que lo vi en un partido de la televisión, que bien hace la bicicleta el hijo puta...que bien la hace, zá, zá...os juro que si lo cojo le rompo la puta cabeza.


Logo desta incursión nese submundo do deporte de elite, continuarei co relato principal que tentarei concluir sen mais interferencias. Como digo, naquel bar entraba todo tipo de xente, e entre estas anécdotas íase o tempo. Sen sabelo, atopabámonos a piques de presenciar unha grande historia que é a que segue; vimos polos vidros do local como un antigo Mercedes branco, destes que saen nas persecucións polas rúas de Tetuán, ese modelo, se detiña diante da porta do bar, matrícula portuguesa. Do interior do mesmo desembarcaba un inmenso negro, case que dous metros, sobrepasando con gusto os cento vinte quilos, con varias cadeas de ouro, tamén aneis, e botas suxas, camisa aberta por debaixo dun inmenso e grasento peito, que só escondía pelo xeneroso, pendentes, cara de mala virxe, cara de fódase pá. Do asento traseiro baixaron dúas mulleres tamén de cor, vestidas con extravagantes e minimalistas vestidos, con faciana aburrida e perdida. No mostrador atopábanse uns rapaces do povo que xa ían algo encendidos e nese intre, na nosa mesa, Pachi dixo: -Ese negro é o primo de Océano. Non é broma. É o primo de Océano.


Océano: mítico centrocampista da Real Sociedade, de cando Atocha, que xogaba co dez ás costas, xogador negro, cun físico de leñador e unha exquisita técnica, cunhas enormes patillas que sempre chamaron a miña atención, as patillas de Océano. Compartía equipo con Carlos Xabier, outro portugués da Real Sociedade. Botas negras, sen marca coñecida, probablemente Adidas baixo a graxa, Adidas modelo World Cup. Lembremos para os que se incorporasen agora ao fútbol, que as Adidas World Cup teñen os tacos de aluminio, e as Adidas Copa Mundial, teñen tacos de goma en negro.


Todos miramos ao Pachi, e contemplamos con mais ou menos disimulo os pasos do primo de Océano no bar. Un dos rapaces do grupo que se atopaba na barra, un rapaz que sempre ía contra o Dépor cando o televisaban no bar aquel, e que por certo comezou a tempada con dez dedos e rematouna con nove, pois era carpinteiro e non andivera vivo coa serra eléctrica, comezou a falar co primo de Océano, era un chaval gracioso, aínda con nove dedos. O caso é que a conversación foi subindo de ton, eu xa non me atrevía a ollar para o primo de Océano, que antes tiña os ollos moi brancos, e agora se lle vían vermellos, e foi que o chaval achegouse un pouquiño mais ao animal aquel e díxolle sabes o que? eres o fillo de puta dun negro. Inmediatamente o silencio apoderouse do bar, que estaba en Verín, pero ben puidera ter aberto no Far West naquel intre, tal era o grao de tensión e incertidume que nos invadiu a todos. Resulta que o fillo de puta do negro achegou a enorme cabeza rapada á faciana do fillo de puta aquel do carpinteiro con nove dedos, e quedou mirando uns breves segundos para el, cunha mestura de sorpresa, ledicia e indignación, ninguén se moveu. Todos nos identificabamos en décimas de segundo co carpinteiro ou co primo de Océano. O primo de Océano pousou a man sobre as costas do coitado de Verín e foi que lle dixo estas solemnes verbas, nunha mestura de portugués galeguizado, ou ao revés:


-O chavalo ten bos coiós. Eu vou convidar voçé, . Cerveixa?


Logo duns segundos de incredulidade, todos os asistentes a aquela escea bíblica, rimos coma se alguén tivera contado o mellor chiste da historia universal, e non aconteceu nada mais. E iso foi o mellor que puido acontecer. O primo de Océano.


lunes, 14 de julio de 2008

Crónica dun mundo que agoniza: happy hour en Barna


E con el, tamén nós, algo de nós.


Veño de pasar tres días en Barcelona. Teño xogado catro ou cinco veces alí, sempre algún día solto, e tamén algunha lembranza dunha viaxe cando era neno. Barcelona é sorprendente como conxunto arquitectónico, e urbanístico, en moitos casos, unha cidade deslumbrante nese aspecto: as avenidas, as prazas, os monumentos, os xardíns, os transportes...todo iso. O hotel no que nos hospedamos atopábase na zona que se construiu co gallo do Fórum das culturas, un espazo que me sorprendeu segundo cheguei. O azar quixo que para chegar ao hotel só tivesemos que seguir en liña recta dende Zaragoza ata chegar á Diagonal, xa en plena cidade. Logo de circular durante trinta minutos para atravesar a cidade, no primeiro xiro á dereita, alí se atopaba o hotel, ás veces acontecen cousas así. O edificio érguese, como apuntaba antes, no Carril do Taulat, sito na Ronda Litoral, á beira do mar, nunha zona que xulguei case que fantasmagórica, ben fora pola alta temperatura e pola hora na que chegamos á cidade, eran as tres da tarde, baixo un sol sustantivo. Unha rapaza nórdica atendeunos na recepción e logo subimos á habitación. Era un bo hotel. Pola fiestra víase o mar inmenso, unha vista espectacular, detrás dunhas naves metálicas e dalgúns rañaceos en construción, e mais aló, como afogado, había un rompeondas, que eu xulguei era no que aínda se ulía o sol, coma na canción. Ollando para as naves aquelas e para aquela cantidade esaxerada de rañaceos e hoteis descomunais, pensei automaticamente en Gotham, a cidade na que Batman pelexaba co Joker. E mais aló, o mar, un mar como afogado tamén, ao igual que o rompeondas, por non ter espazo para respirar. Foi o primeiro elemento que pensei errado. Era hora de comer, e como o prezo non incluía o xantar, e en vista da hora, achegueime a un centro comercial que se atopaba fronte ao hotel e merquei algo de froita. Cando voltaba cruceime coa rapaza nórdica que había uns minutos me atendera xentilmente na recepción do hotel. Sorprendentemente, ao tempo que pasaba ficou ollando para min con faciana seria, como se non me coñecera, e eu quedeime co saúdo na boca, tentando pensar o motivo polo que alguén que rematara a súa quenda no traballo non podía saudar normalmente a unha persoa coa que remataba de falar, aínda que agora non se atopase no hotel. Tampouco entendín iso. Logo voltei ao hotel, e mais tarde saímos a camiñar a cidade. Barrio Gótico, Rambla, Praza Real, Liceu, Teatro Nacional, Boquería, Colón, Raval, foi o percorrido elexido. A grande cantidade de turistas, a multitude, a voráxine, e todos os edificios, as formas, os detalles, todo iso no que un repara cando vai diso, de turista. Pero houbo algo que foi no que andivemos matinando no resto dos días alí, e era dalgún xeito, a estrana sensación de sentirse un alleo, pero tan alleo coma un islandés, ou un guineano, algo que non sentimos en Londres ou Madrid, ou Zaragoza, ou Xamaica, ou Dublín; algo distinto, en definitiva. Supoño que será iso o que toca, pero dende logo foi algo sorprendente por inesperado: unha mestura de Sanxenxo- Malibú no prantexamento, unha sorte de combinado Kentucky Fried Chicken, Fujifilm, Starbucks, e unha grande xirándola devoradora de cartos. Tentamos camiñar noutras direccións pensando que cecais noutras direccións, algo trocaría. E camiñando dúas rúas nalgunha dirección era como si a maquillaxe e as pinturas se esvaeceran coa auga, como si o real da cidade fora usurpado por unha intención efectista, na que as luces recoñecíbeis en todo o mundo para calquera occidental foran o faro que guiara ese turismo de hamburguesa autóctona e mimos dantescos que poboaban a Rambla. Non atopamos á Negra Fror, e no seu lugar só había multitudes de adolescentes anglosaxóns en viaxe iniciática. No Raval asomaba a triste realidade do intercambio(intercambio do que nos falara a recepcionista previamente no hotel: "si os gusta el intercambio cultural, el Raval también puede estar bien"). Cruzamos edificios que caían a cachos, e o único intercambio que observamos foi o de cincuenta ou sesenta anciáns que reparaban nas prostitutas, moitas delas foráneas que por alí paseaban, tamén subsaharianos sentados na beirarrúa con ollos desenganados, e xente maior asomada ás fiestras, como acobardada de sair á rúa...algúns grupos de turistas coma nós botaban fotos a toda aquela xente. No Barrio Gótico, cousas semellantes, aínda que a presenza de occidentais era maior, procuraban a festa, a sensación. Ceamos algo nun local de mentira preto da catedral e logo voltamos en metro para o hotel, un servizo que funciona cunha puntualidade incrible, e no que puidemos respirar os estranos silencios das estacións e dos vagóns, un silencio que se cheira.


O segundo día coido que foi bastante mellor, fumos até o Parque Well ben cedo e a cidade e outras zonas da mesma menos enquistadas no circuito turístico ofrecéronnos a cotidianeidade que estranábamos o día anterior. Sentín medo e impresión diante da Sagrada Familia, diante de Gaudí, tamén as casas. Camiñamos felices, xente tranquila, tamén había unha perruquería de mascotas. Tomamos café nun bar. Ía dicir nun bar típico, pero mais ben cómpre dicir atípico, pois nel podías falar co camareiro e ninguén tiña presa, e o café custaba un euro. Continuamos camiñando toda a mañá. Serían as tres e media cando regresamos cara o hotel para protexernos do sol e descansar un pouco. No hotel había unha piscina. Decidimos subir. Atopábase no piso trece, e dende ela podías ver toda a cidade por un lado, e por outro o mar. Escoitábase unha prescindible música, e sentamos a descansar e ler. Unha parella moi feliz paseábase en gafas de sol e sentou preto de nós. Pronto descubrín, ollándoos por riba do libro, que actuaban. Semellaban moi contentos coa elección do hotel, e daquela espléndida piscina no piso trece, e daquela música, e él estaba adquirindo unha cor vermella froito do sol que o castigaba, e iso tamén era motivo de felicidade. Pero faltaba o protagonista principal. Un home duns corenta anos, esbelto, forte, bronceado, con barba na que se vían canas, ingresou na piscina envolto nun albornoz branco do hotel e nunhas zapatillas brancas tamén cos distintivos da cadena hoteleira. Falaba con seguridade polo móbil, non sei si en perfecto italiano, pero en italiano. Levaba tamén unhas gafas de sol de espello. Todos levaban gafas de sol. Sentouse nun sofá ao noso carón e comezou a pasar a man polo pelo. Prendeu un cigarrillo. Reparaba na cidade, na piscina, en nós, e sobre todo na muller que acompañaba ao home que se queimaba baixo o sol. Había un par de suecos que comían nunha mesa e falaban do rica que estaba a ensalada pero en sueco, eu levaba albornoz tamén. O italiano ergueuse varias veces, pediu unha auga, logo un café, logo falou coa camareira, voltou reparar na muller do home queimado. Eu decidín ingresar naquela actuación e puxen as gafas de sol, tamén unha pucha coa que estou moi contento ultimamente. Alba ría. Pouco a pouco sentín que gañaba enteiros naquela actuación mentirosa, pouco a pouco o italiano, os suecos, o home queimado, a muller, repararon en min, naquel tipo de gafas e pucha anacrónica que se agochaba baixo un libro de relatos de Cortázar. O italiano voltou sentarse, comezaba a aburrirse. Logo dirixiuse a min acenando co móbil para que lle botara unha foto. Eu botei a man, pousei o libro, e collendo o seu móbil, tentei coller unha boa instantánea que recollera aquel intre sublime da felicidade dun italiano que se atopaba no cumio trece dunha vida feliz, a carón da piscina, en albornoz e coa cidade ás súas costas, pero inmensamente aburrido. Logo deume as grazas e ao pouco liscou. Alba e eu cansamos, bañámonos pronto e logo saímos de novo para a cidade. Museos, lectura,paseo da praia, porto olímpico...a xente bañábase no mar e un rapaz cunha guitarra acústica e unha armónica cantaba Knockin on heaven´s door, ao tempo que tres norteamericanos bébedos facían o indio, escenificando a canción. E alí pregunteime, pensando nas persoas que morreron este fin de semana no estreito, ignoradas polos buques que as cruzaron sin prestarlles auxilio, e nos barcos deportivos de Telefónica que adestraban cando as atoparon, e na fame, e na auga que se lle nega a millóns de persoas no mundo en pleno século vinteún, en toda a mentira que envolve o noso modelo de vida, e no que pretende significar unha cidade como Barcelona, expoñente tamén dalgo mais, e pensei que só pode acontecer isto nunha sociedade profundamente enferma como na que vivimos. Pensei tamén na clase política, concretamente e polo lugar onde me atopaba, pensei no que calquera das opcións políticas que alí pelexan polo poder nos tentan vender. Realmente as cousas das que discuten alí e noutras comunidades como a nosa, ou coma calquera outra, realmente esas cousas son o centro do debate? Ao final, as decisións verdadeiras xa están tomadas por nós?

Será que rematarei por falar só? Será que no fondo, todo o noso xeito de vida é profundamente conservador? Profundamente cego? Cego o arte, conservador? Cega a política, cínica? Cego o tempo de ocio? Simples monicreques? Era iso? Será que a realidade é profundamente inxusta, criminal, e que o feito de telo presente mais tempo do debido podería rematar por deixarnos loucos, invalidados para levar unha vida normal? Teño a impresión como turista, como cidadán, de que somos zombis delegadores-observadores pasivos, si é que tal cousa existe, dun mundo ao que lle resta pouco tal como o coñecemos, un mundo que agoniza de inxustiza e de sucedáneos de vida. Buñuel dicía que o cine non era mais que catrocentos idiotas diante dun anaco de tea, collemos todos alí. E non se me ocorre ningunha idiotez mais.

Chegamos a Lugo de madrugada antonte. Veña, vamos facer unhas tortillas, xa está rematando o San Fermín. Viva Jesucristo!

E aquí seguimos.




miércoles, 2 de julio de 2008

Pappo Napolitano ou a guitarra que fala


Norberto Pappo Napolitano é parte da historia do rock arxentino. Con dezasete anos, todas as bandas dos anos sesenta en Arxentina, se disputaban os servizos deste rapaz melenudo de Chacarita, algo caprichoso e bastante temperamental, pero cun sentimento para a guitarra eléctrica e para o rock co que só nacen algúns. Así, nun período convulso do rock arxentino, de fundación, nun prazo duns poucos días, si, días, e duns poucos meses, figura como pianista de Manal, Los Abuelos de la Nada e finalmente chega a Los Gatos, nos que non durará moito tempo, pero dabondo para deixar rexistrado un dos riffs mais gloriosos do rock: "Rock de la mujer perdida".


Viaxa a Estados Unidos nos setenta e coñece as orixes do blues, do rock, si é que aínda non as sabía ben, pois dende os dez anos insistía na guitarra escoitando na súa habitación os discos de Little Richard, Bo Didley, Steve Ray, e algúns mais...Actúa por todo o país. Á súa volta á Arxentina deixa editados volumes para a lenda baixo a mítica formación de Pappo´s Blues, verdadeiro libro sacro do rock arxentino, un compilado exemplar de pureza roqueira, salvaxismo, sensibilidade, melodía e actitude. Posteriormente fundará Riff, unha formación de heavy metal, cun nome redondo por certo(Riff) e como case que todos os que algunha vez pisan os terreos do non establecido, ten os seus altibaixos, pasa por intres de gloria e decadencia a partes iguais, pero coido que fiel a si mesmo. Hai varios feitos salientables, moitos mellor dito, pero só citarei algúns: sube ao escenario dun ateigado Madison Square Garden da man de B.B. King e é presentado por este coma "un dos mellores bluesman do mundo". Pappo merca ese mesmo día pola tarde nalgunha tenda neoiorquina, o único traxe de toda a súa vida. Xira con B.B. King, comparte esceario en Buenos Aires con Motorhead e telonea a AC/DC. Nun momento especialmente delicado para o roqueiro, Juanse, o líder de Ratones Paranoicos, unha formación mais actual da música arxentina, convídao ao esceario nun concerto multitudinario e Pappo triunfa unha vez mais. Posteriormente, un disco coa creme do rock arxentino, Pappo&Amigos, recolle a profunda pegada e admiración compartida que multitude de artistas e músicos insignes do rock recoñecen en Norberto Napolitano. A finais do século XX participa en grabacións con Calamaro, con Charly García, e con varios dos artistas mais reputados da Arxentina, xira por todo Estados Unidos no comezo do século actual, a dúas semanas de distancia de B.B. King, como lle gostaba dicir a el. En cada disco, graba unha canción de Freddie King( o que foi membro, xunto con Albert King, the Velvet Bulldozer, e B.B. King, do trío de reis do blues).


Auténtico showman, abonda visionar calquera vídeo do Pappo Napolitano para saber a que caste pertence. O seu gusto polo blues e polo rock provocaba certa confusión entre os músicos norteamericanos, pois existe unha certa separación entre os músicos dos dous xéneros, non o digo eu, dicíao o propio Pappo(así que xa sabedes, se non estades dacordo, investigade e logo borro o que escribín...). Pappo, entre outras moitas, deixa unha frase para a posteridade, que define o que se agochaba baixo a imaxe do Carpo(así se lle coñece no argot roqueiro): "Cuando me siento algo triste, o algo me parece injusto, o me siento algo solo, por ahí es que me sale mejor el blues".


Ao tempo, sempre combinou a súa vida de roqueiro co traballo no seu taller, herdanza de seu pai que rexentara "Siderurxia Napolitano", e no que repara coches antigos e motos. Sobre a súa pasión polos coches cómpre dicir que chegou a participar en carreiras de coches, ao estilo desas nas que se pegan uns hostións criminais. No seu taller, agocha tamén un dos segredos mais preciados polos seguidores do rock arxentino, a súa colección de guitarras, cun par de bos candados na porta. Recoñece que cunha das guitarras que empregaba, durmía todas as noites. Se xa vos animastes a ver algún vídeo, é prausíbel(prausíbel e posíbel?) a explicación que ofrece do curioso bus no que realiza as xiras. Polo visto, só era perigoso cando comezaba a respostar con monosílabos guturais.


Deixa para a historia da música, auténticos himnos como "Fiesta Cervezal", "El hombre suburbano", "Sucio y desprolijo", "El tren de las 16", "Ella es un ángel", "Rock de la mujer perdida", "Desconfío", "No obstante lo cual", "Rock and roll y fiebre", "Ruta 66", "Mi vieja", por poñer algúns exemplos que o convirten nunha lenda, non nun mito, nunha lenda dos pés á cabeza.


Norberto "Pappo" Napolitano falece nunha madrugada de febreiro de 2005, nun accidente de moto, á saída dunha parrillada, logo de cear co seu fillo e coa noiva deste. Manexaba, nese fatal momento, a Victoria, unha Harley Davidson a que, ironías da vida, lle chamou así, Victoria. Con esa mesma moto, con Victoria, cruza nalgún día da década dos setenta, a mítica Ruta 66, para hoxe deixar algo mais triste a un cando escoita "Juntos a la par". O mundo é algo mellor por momentos grazas á súa música. Tiña 54 anos. Pappo Napolitano.








Especial de Pappo en La Viola(impresionante) http://es.youtube.com/watch?v=Ad9azTL-mkk


Pappo, quentándose un pouco co paiaso dun presentador http://es.youtube.com/watch?v=j8OURMFhVRU&feature=related