Un espectro arxentino

"Parte de mí no cambió, y a la vez, ya no soy el viejo Andrés, que no dormía jamás..." Así di unha das cancións do novo disco de Calamaro. Non vou negar que teño debilidade polo arxentino, porque cada un de nós temos un podio particular de triunfadores populares, e Calamaro é un dos que ocupa un lugar no meu. Non sei a estas alturas xa, o que mais me gustou da súa traxectoria, si Alta Suciedad e Honestidad Brutal, álbumes cos que mais ou menos pode haber consenso en canto a súa calidade e excelencia, si ben o segundo acada un grado maior de rock, ou se foi ese salto ó vacío posterior, ca grabación do Salmón, o álbum no que o arxentino nadou contra a corrente, cara o final do río, con 103 cancións que atendían á inmediatez, á toxicidade, á grabación compulsiva, á paranoia, ou mesmo á loucura. Como concepto, ese álbum é case que inédito na historia musical. Ninguén chegou a ese grao de suicidio comercial e caeu de pé para contalo, agás Fela Kuti, aquel nixeriano revolucionario do jazz, aquel fenómeno que fundou o seu propio Estado na súa casa, a quen o exército nixeriano lle guindou á nai e ás súas mulleres pola ventá e o torturou, pois a súa música comezaba a mover as mentes ademais das cadeiras.

O que ía, o Salmón, a viaxe río arriba, cecais inspirada un pouco en elementos icónicos da cultura mais ou menos popular, coma Apocalypsis Now, na procura do xeneral Kurtz, aquel Marlon Brando aterrador, ou a novela que inspirou a Coppola, O Corazón das Tebras, de Joseph Konrad, mesturando todo iso coa búsqueda da canción ideal. Poderá ser discutible a calidade ou o formato do álbum, mais como actitude, grabando días e noites enteiras, rodeado dos amigos, perdido nos infernos persoais, é irreprochábel. Logo diso, unha época oscura no persoal, na saúde, no musical, con experimentacións que xa nada teñen que ver coa canción ó uso, para finalmente vivir unha resurreción que abrangue dende o Cantante e Tinta Roja, dous álbumes de música popular con gurús do flamenco ata El Regreso, a volta ó Calamaro de sempre ou o menos afortunado El Palacio de las Flores, pero grabado por puro gusto co fundador do rock en castelán, Litto Nebbia. E agora, La Lengua Popular. Cecais sona superficial á primeira escoita, como acontece con Alta Suciedad, interesante á segunda, fondo á terceira e á quinta, rómpete directamente e faiche recordar que efectivamente, Calamaro cambiou algo, pero non se esquenceu de ser un vixiante ilustre da canción como melodía e como letra. Tres cortes de rock contundentes, como "Los chicos"(en homenaxe ós compañeiros de viaxe que se foron), "Sexy&Barrigón", no que di "...soy una buena combinación de Homero Simpson con Rollin´stone..." ou "La mitad del amor", un toque rockabilly de fondo e letra autoparódica, asi como unha rancheira grandiosa "De orgullo y de miedo", na tradición das mellores pezas sabinianas ou a confesión "Soy tuyo" e os toques pop que emparentan con Alta Suciedad: "Mi gin tonic", "Cinco minutos más (de minibar)", ou "Carnaval en Brasil", e o guiño ós ritmos porteños con "La espuma de las orillas" ou "Comedor piquetero" (...que Dios bendice a los humildes y a los marginales, vida paria en la burbuja inmobiliaria).

Así que como a min me gusta, pois compártoo con vós, e lembro agora aquel encontro no 98, hai nove anos, cunha sombra vestida de negro no Magüey, en Santiago, coma un lóstrego no medio da madrugada, con gafas de sol. Atopábamonos na barra e aparece Calamaro con gafas de sol, turbado, mirando para todos os sitios, achegouse xunto de Iago, un amigo meu, baixou as gafas, mirouno fixamente e logo liscou dalí. Saímos para fóra e xa non estaba. Xa fora na procura do xeneral Kurtz.

Lennon e Atahualpa (din que foi así)

O que aquí vou referir é unha historia que tiven a ocasión de escoitarlle a un home do Perú xa entrado en anos, que descansaba nos soportais da estación de bus hai xa dous anos. Agardaba él un bus no que viña seu fillo dende Madrid, procedente do Perú, recén chegado a Europa. Eu agardaba un taxi que me regresara á casa, logo de peritar a boa saúde do San Froilán. Comezamos a falar de música e pregunteille por Atahualpa Yupanqui, o mítico folklórico (na súa mais ilustre acepción) e xa non puiden falar mais. O primeiro que me dixo foi: "Era amigo de John Lennon". Eu fiquei en silencio e rin, mais él comezou a súa historia. Preguntoume se coñecía a canción "Los ejes de mi carreta". Dixen que sí. Preguntoume se coñecía unha canción de Lennon titulada "Watching the wheels". Asentín tamén. Logo explicoume que él rexentara había case que corenta anos, primeiros setenta, unha tasquiña, mais esta só contaba cun tirador de cervexa e unhas cantas táboas mal postas, sita na zona andina, e que alí foi onde coñeceu ó Yupanqui. Explicou que polo visto este fixera unha viaxe mais, en solitario pola zona dos Andes, e que alí, nas montañas dos Andes, no medio do camiño topou cun inglés, co pelo largo, vaqueiros raídos, e mirada miope. Comezaron a falar, en inglés, pois era o Atahualpa tamén un home de mundo e foi como soubo que aquela figura adelgazada e pálida era o cantautor dos Beatles. Estou falando de que se atoparon Lennon e Atahualpa Yupanqui no mesmo medio dos (putos) Andes, ¡por favor! O caso é que, segundo relatou o cantautor ó meu amigo peruano, logo de conversar longamente o "charro" sacou a guitarra e cantoulle "Los ejes de mi carreta" (..."porque no engraso los ejes, me llaman abandonado,..., si a mí me gusta que suenen, para que los quiero engrasados...). O caso é que anos despois, Lennon publicou "Plastic ONo Band" e un dos tracks mais interesantes, baixo o meu modesto parecer, é "Watching the wheels" que di( "...I´m just sitting here watching the wheels to round and round, i love to watch them roll and roll...) e traducida (...estou aqui sentado vendo as rodas xirar e xirar, góstame velas rodar e rodar), e é aquí onde o relato cobra importancia. Polo visto, Lennon ficou engaiolado coa melodía e a letra e anotou os versos do Yupanqui. Nunca mais se viron. Os Andes borraron dende as chairas ata os mais altos cumios axudados pola paso do tempo, a brétema do esquecemento, calquera sinal que puidera lembrar dito encontro. Lennon morreu asasinado como xa é fama, e Yupanqui finou prácidamente no ano 92 en Nimes, Francia. Só quedou o relato deste peruano que eu atopei por sorte na estación de bus de Lugo aquela madrugada.

Logo espertei e observei o meu lamentábel aspecto no medio do lixo, sobre o que debera durmir unhas dúas horas. Nin rastro do peruano. Só uns que sempre veñen polo San Froilán e alegran coas súas cancións as festas. Pregunteilles e tomáronme por un louco. Dubidei de se o meu encontro fora real ou imaxinario. E camiñando para a casa, de lonxe escoitaba ós peruanos, observei aquel montón de lixo, no que sobresalía unha vella bicicleta abandoada e quedei alí, sentado na beirarrúa, ó mencer, coma hipnotizado vendo aquelas rodas, xirar e xirar...Uns borrachos que pasaban chamáronme abandonado.

Xoves, 27 de Setembro

O solpor dos deuses

Déixovos na compaña dun personaxe un tanto excéntrico. Hai un ano agardaba na suite dun hotel a un grupo de periodistas e, como se retrasaban, comezou a impacientarse e chimpouse dende o sétimo andar á piscina. Saiu ileso. Sen mais, outra peripecia súa:

"...Otro que necesita medicación, y con urgencia, es Charly García. El que liderara el rock argentino durante un par de décadas parece estar cada día un poco más "p'allá" y cada intervención pública (incluso algunas privadas) se convierte en escándalo. El último lo protagonizó en el segundo de sus conciertos previstos la semana pasada en la sala La Trastienda, de Buenos Aires. Bajo el nombre de Olvídate del rock nacional, García iba a tocar en un ambiente que debía reflejar el clima de un estudio de grabación, así iba a presentar Kill gill, ese disco que nunca termina de editarse pero que lleva meses circulando por la Red. En su estilo, se presentó al local ¡cuatro horas tarde! A esa hora casi no había público (lógico) pese a lo cual el artista comenzó el concierto y ya no quería bajar del escenario, pretendiendo tocar toda la noche. La seguridad del local lo bajó y todos se liaron a golpes, incluyendo a la banda de músicos chilenos que acompañaba a Charly. El representante de los chilenos aseguró que "la situación se convirtió en un serio incidente que terminó con Charly García lesionado, y retirado por personal médico que acudió al recinto". Por su lado, los responsable de la sala, aseguraban que ésta se desalojó a las 3:30 de la madrugada después de que "Charly había partido del lugar y regresado varias veces. Una vez que el escaso público que quedaba ya estaba fuera del lugar, García ingresó diciendo que iba a seguir tocando. (...) El músico revoleó varios instrumentos y ahí fue donde actuó la seguridad". Cualquiera habría comprendido que la noche siguiente no habría concierto, pero Charly García es mucho Charly García y 24 horas después allí estaba, desplazándose en una limusina, con la cara hinchada (se supone que de un golpe recibido en el incidente) y pintada de azul, rojo y blanco, frente a una Trastienda cerrada. Sólo le esperaban algunos fans y un grupo de periodistas; dirigiéndose a estos últimos les gritó: "¿Encima que me pegaron suspendieron el recital? Me pegan a mí porque tengo talento y ustedes son una manga de burros". García se marchó en su lujoso coche, pero dio la vuelta a la manzana, regresó, regaló una botella de champán a los fans y les dijo: “A este lugar, loco, lo tienen que demoler. ¡La Trastienda, un sucucho [antro]! Yo no hago denuncia, no soy un botón [delator], pero mi ejército... ¡Rompan todo!”. Los seguidores, con más sentido común que nuestro antaño admirado rockero, no rompieron nada y se limitaron a aplaudirle. Lo dicho: medicación con urgencia para Charly."

Mércores, 26 de setembro de 2007

Unha estrana tertulia

Haberá xa tres anos que aconteceu. Atopábame eu cun peculiar amigo meu, que coñezo dende a infancia, e con outros dous que atopamos por pura coincidencia nun bar. Destes dous, só direi que un sabe os diálogos enteiros das películas de Rambo, coas conseguintes dramatizacións, e o outro é un consumado guitarrista. Gosta este último de presentarse só a unha asignatura ó ano da carreira que estudia. Só se presenta se vai sacar matrícula( "la vida es corta pero ancha"). Ademais, ten un gusto moi particular de lecturas. Góstalle a filosofía china e demais. Coido que xa terán, vostedes, os lectores, un perfil. O caso é que eramos catro e fumos recorrendo diversos locais ou pubs. No primeiro atopábamonos a falar de música, pero retireime da conversa cando comezaron dous deles a falar de folk checo. No seguinte bar eu animeime e por debaixo da música comecei a explicarlle a outro un poema de Gil de Biedma co que andaba obsesionado ("que vivir y morir es el único argumento de la obra..."), non lembro como se titula. Logo, xa na rúa, e camiño doutro pub, pensei que tal vez estaba a ser unha noite curiosa. Do terceiro acompañante, o amigo da infancia, non direi nada. Só que comezou a explicarme que nos pubs podía un atopar de todo. Reuníanse alí fontaneiros, avogados, borrachuzas, iletrados, cabaleiros, mulleres formais, informais, desgrazados, vellos verdes... En fin, díxome que alí, comezaba o xogo. O xogo da seducción. Os homes mais capaces, mellor parecidos e de mais poder económico eran os que divisaban as posibilidades do local, ó igual que as mulleres, que facían o mesmo. Entón, estabrecíanse niveis e comezaba a interacción. Acontecía que mulleres e homes buscaban relacionarse con aqueles/as mais afíns en canto a condición económica, aspecto físico, etc...Pero si se daba a feliz circunstancia de que algún home ou muller conseguía establecer relación con algunha persoa das consideradas fóra do seu radio de acción, entón abríanse de par en par as posibilidades de abandoar o estadio e nivel anterior e acceder ó seguinte. As persoas do nivel superior comezaban a mostrar curiosidade polo ousado ou ousada e entón chegaban as invitacións ás copas, os guiños cómplices do dono do local, os corriños de mulleres ou homes asexantes por acercarse ó recén ascendido. Así, comezaba a funcionar a pirámide social no medio do fume, a música de pachanga ou non, o alcohol e as conversacións a berros. Era a palmadiña nas costas, que podía facer que un desgrazado, si actuaba con intuición e astucia poidera por unhas horas sentirse o rei do mundo, para logo voltar o luns á tristeza habitual.

Mais o curioso desta explicación sociolóxica, que eu escoitaba rindo a esgalla, foi cecais o lugar onde se deu. Atopábamonos na zona vella da cidade, perto dun pub, e o esquelete dunha vella casa chamou a nosa atención. Entramos, pois só conservaba as catro paredes e non tiña teito e, alí, vixiados polas estrelas, eu escoitaba ó meu colega namentres os outros dous discutían se as marcas das escaleiras naquela parede que caía a cachos correspondíanse co primeiro ou co segundo andar. Logo duns vinte minutos voltamos ó centro. Unha estrana tertulia.

Martes, 25 de setembro de 2007

Un Dickens nas táboas (Vargas Llosa)

En agardando poder introducir os meus textos, e posto que me atopo coma un neno con zapatos novos, non me puiden resistir a comentar o artículo que apareceu onte no País, de Mario Vargas Llosa, e do que por suposto non lembro o título. Nel, o escritor chileno fala dunha faceta descoñecida de Dickens. Relata Vargas Llosa os últimos anos da vida do escritor, nos que en parte inducido polos problemas económicos e, en parte polas gañas de facelo, recorreu varios países e capitais enchendo teatros (13.000 persoas en New York e varias mazás agardando cola para entrar ó recinto) coas súas lecturas que chegarían a se converter en auténticas dramatizacións. Nelas, o autor ofrecía unha grande cantidade de voces distintas e xestos variopintos. Na preparación das actuacións dise que o escritor pechábase na súa habitación e ensaiaba durante horas diante do espello. Logo, xa no esceario, presidía o mesmo un pequeno atril roxo aterciopelado, un vaso de auga e unhas poucas uvas, por se lle secaba a gorxa. Así é que o escritor chegou a obsesionarse coas súas propias dramatizacións das súas obras ata un punto tal que mesmo desatendeu os consellos dos médicos, que nos últimos meses da súa vida lle tiñan prohibido este tipo de actividades. Persoalmente, pareceume un artículo moi interesante o de Vargas Llosa onte no País. O autor de Los cachorros ou Conversación en la Catedral é un fenómeno cando deixa un pouco de lado as consideracións políticas. E como me gustou, quixen compartilo con vós.

Onte ía un home de mediana idade pola rúa falando polo móvil, pódoo xurar e que sirva de contrapunto ó anteriormente escrito. Agarrado ó teléfono dicía: "...pero, non, home, iso non..., tí non podes facer eso, tencho que receitar un médico, non podes ti coller unhas pastillas calquera que queiras ou unhas inyeccións pós collós..." Sen comentarios. Unha boutade para finalizar.
Dixen.

Borges por Auster

Leo no xornal un artigo de Paul Auster e nel, aínda que non o teño diante agora, fala de Borges con certo desprezo e sustenta os seus argumentos citando a Nabokov, como outro ilustre que tamén se mostraba escéptico co escritor arxentino. Di Auster que a literatura de Borges é fachada, pero que non existe nada de interese detrás. Así, chega a referirse ó arxentino coma un "escritor menor xenial". Non entendo esa tendencia de moitos escritores a catalogar, a excluir, a rexeitar a escritura doutros simplemente porque non conciben a mesma de idéntico xeito. Por outra parte, creo que non son comparables ambos perfís. Por riba, está a inevitabel barreira idiomática. Un norteamericano ou un ruso supoño que non están en condicións de apreciar en toda a súa medida a grandeza dun escritor hispano e viceversa. Non sei, noutro contexto mais próximo, vexo exactamente un pouco desa soberbia estúpida que envolve ós escritores columnistas( ou columnihilistas?), con certa propensión a catalogar, a dictar o que está ben e o que está mal, a regalarnos clarividencia, a dictar sentencia. Reverte ou Marías(Javier) son dous exemplos do que non me gusta ler cando leo algúns dos seus artículos.

En fin, vagas impresións imprecisas propias dunha xornada dominical. Mañán, comezarei a colgar os meus textos. Por hoxe, nada mais. Só un par de cancións:

"Jim Dinamita" de Burning
"De orgullo y de miedo" de Andrés Calamaro(pois non podía faltar él no meu blog)

PD: Fujimori, qué bueno qué viniste...Criminal

Unha humilde presentación

Hola e adeus ós que neste momento pechan o meu blog para non volver nunca mais. Chámome Lois, se a memoria non me engana, e inauguro hoxe este blog, no que irei referindo os meus pseudoescritos para quen goste de ler. Se non vos agradan, podedes imprimilos e empregalos como combustible para parrilladas, papel hixiénico ou para as fogueiras do San Xoán, pois algún indesexable díxome que daban bo resultado nestes usos. Ou como Groucho Marx dicía dos seus, para aboar as hortas. Asi que sen mais, despídome e posto que a miña presentación foi algo breve, e non expliquei os meus principios, que por suposto podo cambiar se non gostades deles, déixovos dúas citas roubadas mais:

"...dispuesto a todo, incluso a defraudarte..." A vuelta de correo, Joaquín Sabina
"Estaba en llamas cuando me acosté" Charly García, do seu álbum Demoliendo Hoteles

PD: Xa estou dubidando da decisión de crear o meu blog, en fin...